22 Ocak 2020 saat 06.01’de, artık basılıp kitaplaşmış olan 5 ciltlik Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 – 2017) için sosyal medyada aşağıdaki paylaşımda bulundum:

- Kırk yıllık hayal - 2-5 yıllık yoğun çalışma…

- KIBATEK – KISBÜ ortak çalışması…

- Sonuç: Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 – 2017)

- Aslında Kıbrıs Türk Edebiyatı’nın 450 yıllık envanteri…

- 5 büyük cilt yaklaşık 4000 sayfa…

- 89 akademisyen/araştırmacının katkısı…

- Yayıma hazırlayan: İsmail Bozkurt – Oğuz Karakartal

- Editör Yardımcısı Nihal Solak

- Hayatımın en anlamlı çalışmalarından biri…

- Artık çıktı.

- Mutluyum. 40 yıllık hayalim gerçek oldu.

KÜÇÜMSENMİYECEK BİR EDEBİYAT…

Küçümsenmeyecek bir edebiyatımız olduğu kesin!

Halk edebiyatımız çok zengin! Atalarımız, 1571’den sonra Anadolu’dan gelirken birlikte getirdikleri kültürel ve yazınsal birikime; Ada’a ürettikleri masal, halk hikâyesi, fıkra, bilmece, tekerleme, türkü, mani, ninni, ağıt, bilmece, atasözü, deyim ve diğer sözel değerleri de katarak ulaştılar bu zenginliğe!

Zengin bir “Divan Edebiyatı” da yaratıldı adamızda! Bu alandaki zenginlik, tüm Osmanlı tarihinde, Osmanlı padişahlarınca verilen “sultan üs şuara (şairler sultanı)”  ünvanını taşıyan yalnızca dört kişiden birinin Kıbrıslı Müftü Hilmi Efendi olmasından bellidir.

19. yüzyılda, Osmanlı’da Tanzimat’la başlayan batılılaşma, edebiyat için de geçerliydi. Oradaki her yazınsal hareket/gelişme, kısa sure sonra Ada’ya da geldi. Ziya Paşa ve daha çok Namık Kemal’in Mağusa sürgünlüğü de katkı yaptı ve Kıbrıs Türkleri’nde batılı tarzda ilk edebiyat ürünü, tiyatro oyunu olarak 1875’te (Hasan Nefi – Felâket) İstanbul’da yayımlandı. 1894’te ilk romanımız (Kaytazzade Mehmet – Yadigâr-ı Muhabbet), 1897’de ilk öykümüz (Ahmet Tevfik – Bir Manzara-, Dil Guşa) görüldü. Bunları başka türlerdeki ilkler izledi.  1875’teki ilk eserden sonra şiir, roman, öykü, oyun, tiyatro, anı, gezi, deneme, anlatı ve bunun gibi yazınsal türlerde  sayısı binlere varan   basılmış eser var günümüzde!.

Kıbrıs Türkleri olarak, yaklaşık 450 yıldır var olduğumuz, Türkçe konuşup Türk diliyle edebiyat yarattığımız Kıbrıs adasında; yazınsal kitap yayımlayan yaklaşık yazar/şairlerin sayısı 500’ün üzerindedir. Aslında bu sayının da çok daha fazladır, çünkü  çok sayıda başka yazarımız/şairimiz ürünlerini kitaplaştıramayıp yalnızca gazete ve dergilerde yayımlayabildi.


Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi’nin Kapsamı

Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi hazırlanırken, 1571 – 2017 arasında bu adada yaratılan Halk Edebiyatı ürünleri ile yazılı edebiyat bağlamında yaratılan tüm yazınsal eserlerin ve doğal olarak yazınsal eseri olan tüm yazar ve şairlerin çalışmada yer alması hedeflendi ve çalışma üç temele/ilkeye dayandırıldı:

    1571 – 2007 tarih aralığı esas alındı.
    Konunun yazınsal türler (şiir, roman, öykü, tiyatro, anı, gezi, deneme) bağlamında ele alınması uygun görüldü.
    Her yazınsal türde ele alınacak ürünler için tek ölçüt saptandı: İçeriğine, yazınsal değerine, düşünsel/sanatsal dayanağına bakmadan kitaplaşmış olması!

Elbette ki Halk Edebiyatı bağlamında bu üç temele göre değil, kendi özgün ve geleneksel türlerine göre (masal, halk hikâyesi, fıkra, bilmece, tekerleme, destan, türkü, mani, ninni, ağıt, bilmece, atasözü, deyim ve diğer sözel değerler) çalışma yapıldı. Esasen Halk Edebiyatı ürünleri genellikle anonim nitelik taşır.

Diyebilirim ki hedefe en az %n 95 - 97 oranında ulaşıldı. Tüm çabalara karşın maalesef ulaşılamayan eserler var. %100’e ulaşamamanın nedeni bu!


SONUÇ OLARAK

Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi, kişi olarak benim yaklaşık kırk yıllık hayalimdi. Beş yıl kadar once, Lefkoşa’da Prof. Dr. Oğuz Karakartal’ın evinde, Sayın Karakartal, rahmetli Harid Fedai ile Ali Nesim ve ben bu çalışmayı başlatma kararı aldık. Ne yazık ki hemen sonrasında Harid Fedai ile Ali Nesimi kaybettik, başka sorunlar da yaşandı ve devam edemedik ama  iki buçuk yıl önce,  başkanı olduğum KIBATEK Vakfı ile Prof. Dr. Sayın Mustafa Tümer’in Rektörlüğünü yürüttüğü KISBÜ’nün (Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi) ortak bir projesi olarak hayata geçirip sonuçlandırmayı başarabildik.

Yayımlanan Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 – 2017), bir bakıma Kıbrıs Türk Edebiyatı Envanteri çalışmasıdır da!

Yaklaşık 4000 sayfa tutan A4-ansiklopedi boyutundaki 5 ciltlik bu envanterin, olağan boyutta (yaklaşık) 6000 kitap sayfasını aştığını, bunun olağan boyutta 500 sayfalık 12 kitap demek olduğunu belirtelim. Bu envanter, Kıbrıs Türk Halkı’nın toplumsal belleğini inanılmayacak boyutta besleyecek; bilim adamları ve araştırmacılar için hazine değerinde zengin kaynak olarak işlev görecek kapasiteye de sahiptir.

Birlikte çalıştığım, katkısı olan herkese teşekkür ederken; projeyi birlikte başlattığımız rahmetli Harid Fedai ile Ali Nesim’i saygı ile anıyorum.

6 Şubat 2020 Perşembe günü saat 11.00’de, Lefkoşa’da BRTK Oval Stüdyosu’nda tanıtım etkinliğini de yapıp görevemizi tamamlayacağız.

En başta verdiğim paylaşımımda da vurguladığım gibi “hayatımın en anlamlı çalışmalarından biri” oldu Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 – 2017)!