Sarımsak – Allium sativu, fitoterapi ve bitki bilimi literatüründe alternatif bitkiler sınıfındadır, ki bu sınıfta bulunan az sayıda bitki vardır ve hepsi de birbirinden kıymetli kan temizleyicilerdir. Alternatif bitkiler başlı başına bir konu ancak özetle bilinmesi gereken, bu bitkiler hem hastalık önleyici, hem tedavi edici hem de hastalık sonrası bakım süresince destekleyici özelliktedir.
Sarımsak da alternatif bir bitki olarak geniş spektrumlu ve genel anlamda bağışıklığı destekleyicidir ve şifası en eski zamanlardan beri bilinen bir bitki listesi varsa kesinlikle o listede en önlerde yer alır. Eski Mısır’da her derde deva diye bahsedilen sarımsak en eski tıp yazmalarından biri olan Ebers Papürüsü’nde dahi konu edilmiştir (Wichtl, 2004). Binlerce yıllık geçmişi olan Ayurveda Tıp literatüründe cüzzama karşı tavsiye edilmekte ve sarımsağın genel şifasından sıklıkla bahsedilmektedir (Castleman, 2001). Günümüze gelene kadar pek çok araştırma yapılmış ve şifalı bitkiler listesindeki haklı “gözde” konumunu hep korumuştur.
Tamamlayıcı tedavi preparatlarında(hazır ilaç) taze yaprağı da dahil olmak üzere taze veya kurutulmuş olarak sıklıkla kullanılır. Eğer taze kullanılmayacaksa tentürü tavsiye edilebilir. Aromaterapide ise distilasyon yoluyla alınan esans yağı kullanılır. Hatırlatmakta fayda var, en çok taze yendiğinde şifalıdır. Üzülerek belirtmeliyim ki, kimyasal olarak işlem görmüş ilaçlı topraklarda yetişen sarımsak bir takım enzimlerinin eksikliğinden dolayı organik olana kıyasla daha az şifalıdır. Saksıda bile kolayca büyütebileceğiniz düşünülürse evde veya bahçenizde bildiğiniz toprakta yetiştirebilirsiniz elbette. Saklaması da çok kolay, mahalle manavınızda gördüğünüz gibi kurutulur, genelde tazeyken örülür ve havadar bir yere asılır. Serin ve kuru yerde saklanırsa ömrü uzun olur.
Aktif Bileşenlerine değinmeden herhangi bir bitkiden bahsetmek çok eksik kalır. Sarımsakda allisin’in ( dialil trisülfür ) alliin ve diğer kükürt içeren metabolitler de dahil olmak üzere uçucu yağlar bolca vardır. Ayrıca sitral, geraniol ve linalool içermektedir. Diğer bileşenleri ise kalsiyum, demir, magnezyum, manganez, fosfor, potasyum , selenyum, sodyum, kükürt, A Vitamini, B Kompleks ve C Vitamini olarak sıralanabilir. Nefeste bıraktığı kokunun sebebi de yine bileşenlerinden biri olan dialil disülfitdir. Bir avuç maydanoz, nane çiğnemek veya bir kaç dilim elma yemek kokuyu hafifletmekte işe yarayabilir.
Sarımsak Besin Değerleri
Porsiyon Miktarı: 100 g
Kalori (kcal) 148
Kalori (kcal) 148
Toplam yağ 0,5 g
Kolesterol 0 mg
Sodyum 17 mg
Potasyum 401 mg
Karbonhidrat 33 g
Diyet Lifi 2,1 g
Şeker 1 g
Protein 6 g
A Vitamini 9 IU
C Vitamini 31,2 mg
Kalsiyum 181 mg
Demir 1,7 mg
D Vitamini 0 IU
B6 Vitamini 1,2 mg
B12 vitamini 0 µg
Magnezyum 25 mg
Sarımsağın Tedavi Edici Özellikleri
Alternatif – Kan temizleyici
Entelmintik – Parazit düşürücü
Antibakteriyel – Antibiyotik – bakteri öldürücü
Antikataral – Balgam söktürücü
Antihipertansif – Tansiyon düşürücü
Antifungal – Antimikotik – mantar öldürücü
Antispazmodik – Kasılma giderici
Antiseptik – Mikrop öldürücü
Karminatif – Gaz çıkartıcı
Febrifuj – Ateş düşürücü
Sarımsak ile ilgili belgelenmiş bulgular daha ziyade antiseptik özelliğine ait olsa da en önemli bulgular şüphesiz ki tansiyon düşürücü olarak kullanımını destekleyen çalışmalardır. Her dört kişiden birinin kalp ve damar hastalıklarından hayatını kaybettiği düşünülürse sarımsağın kardiyovasküler sisteme olan genel desteği ve arter duvarlarda yağ birikintilerini emme potansiyeli onu en kıymetli şifalı bitkilerden biri yapmaktadır (Orekhov, 1997).
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda yemlerine sarımsak tozu konan deneklerde kayda değer oranda tansiyon düşüşü gözlemlenmiştir (Silagy ve Neal, 1994). Mısır’da laboratuvar hayvanlarında yapılan bir çalışma sonucuna göre, alkolden bağımsız karaciğerde yağlanma hastalığında da yine sarımsak karaciğerdeki yağ birikimini düşürmekte başarı sağlamıştır (El-Din ve diğ. 2014). Günümüzde tıp literatüründe insülin direnci ve obezite ile kanser arasında ilişki olduğunu gösteren çok sayıda çalışma vardır ve obezitenin beyin fonksiyonlarına olumsuz etkisi de çalışmalarla saptanmıştır. Pintana ve arkadaşları bu bağlamda bir çalışma yapmış ve sarımsak özünü obez – insülin dirençli deneklerde gözlemlemiş ve sarımsak özünün beyin mitokondriyal fonksiyon bozukluğunu ve bilişsel açığı azalttığını tespit etmişlerdir (Pintana ve diğ. 2014). En son 2015 yılında yayımlanan bir araştırma sonucuna göre sarımsak laboratuvar deneklerinde toplam kolesterol seviyelerini düşürmekte faydalı olmuştur (Ha ve Ying, 2015).
Sarımsak Nasıl Tüketilmeli
Genel olarak zararsız olarak kabul edilmiştir. Hamilelik döneminde sarımsak kürleri kullanımına dikkat edilmesi gerekirken emziren kadınların düzenli sarımsak özütü kullanımı tavsiye edilmez. Yapılan bazı araştırmalar hayvanlarda uterus stimulasyonuna yol açtığını için potansiyel abortif (düşük teşvik edici) olabileceğine dair kayıtlar vardır. Her ne kadar hamilelik veya emzirme döneminde insanlar üzerinde yapılmış bir araştırma veya klinik bir çalışma olmasa da her iki dönemde de uzun süren veya yüksek dozda sarımsak kürlerinin kullanımı tavsiye edilmez.
Yüksek dozda kullanımı aynı zamanda mideyi tahriş edebileceği gibi karaciğer ve böbrekleri de olumsuz etkileyebilmektedir (DeSemet, 1993). Yanlış topikal kullanımının da cilt tahrişine sebep olabileceği yine araştırmalarla belgelenmiştir. Tavşanlar üzerinde yapılan bir araştırma sonucuna göre, diyabetli tavşanların yemlerine sarımsak eklenmesi halinde serum insulin seviyelerinde yükselme gözlemlenmiştir.
Bu ve benzeri araştırmaların da ışığında hiperglisemik bir etkisi olduğu varsayılıp sarımsağın hipoglisemik (kan şekeri düşürücü) ve antikoagülan (pıhtılaşma önleyici) ilaçlar veya tedavilerle etkileşime gireceği kabul edilmiştir.
Dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise sarımsağın aspirin gibi antiinflamatuar ilaçların antitrombotik etkilerini artırabileceğine dair bulgulardır (Newall ve diğ. 1996).
Sarımsağın etkileşime girdiği ilaçlar:
Aspirin,
bazı anestesi ilaçları,
bazı doğum kontrol hapları,
AIDS hastalarının kullandığı NNRTI,
isoniazid (Nydrazid, INH),
Warfarin (Coumadin),
Clopidogrel (Plavix),
Diclofenac (Voltaren, Cataflam vs),
İbuprofen (Advil, Motrin,vs),
Naproxen (Anaprox, Naprosyn, vb),
Dalteparin (Fragmin),
Enoxaparin (Lovenox),
Lovastatin (Mevacor),
Ketoconazole (Nizoral),
İtraconazole (Sporanox),
Fexofenadine (Allegra),
Triazolam (Halcion) Acetaminophen,
Chlorzoxazone (Parafon Forte),
Cyclosporine (Neoral, Sandimmune)
Her geçen gün yeni bir ilaç çıktığını düşünürsek elbette bu liste çok geçmeden eksik kalmış olacaktır. Dolayısıyla hatırlatmakta fayda vardır ki düzenli olarak herhangi bir bitkisel kür veya takviye ürün almadan veya beslenmenizde köklü değişiklikler yapmadan önce konuyu mutlaka hekiminizle görüşünüz.
Sarımsak nasıl hazırlanmalıdır?
Taze sarımsaktan yağ, esans yağ, tentür, şurup hazırlanabilir. En önemli unsur hassas uçucu yağların etkisini ciddi ölçüde kaybedeceği için uzun süre kaynatılmaması veya fazla ısıtılmaması gerektiğidir. Doğal taze dövülmüş sarımsak ve suyu medikal anlamda seyreltilmiş özütlerinden daha şifalıdır.
Dozaj
Karaciğer veya safra kesesi hastalığı olanlar hariç , her gün 1-2 diş sarımsak kullanmaya özen gösterilmesi hekimler tarafından tavsiye edilmektedir. Eğer mide hassasiyetine neden olursa gıdalarla birlikte alınması fayda sağlayacaktır. Şifa kürlerin de, kimyasal gübre kullanılmadan, işlenmemiş ve böcek ilacı sıkılmamış toprakta yetişen sarımsak tercih edilmelidir.
Yetişkinlerde hekim tarafından başka türlüsü önerilmedikçe günde 3 veya 4 kez
Taze dövülmüş sarımsak – 5-15 mg
Suyu – 2- 5 ml
Esans Yağ – 1-2 damla
Şurup ve Tentür 3-10 ml
Sarımsak Nasıl Yutulur
Sarımsak yutmak, sağlık açısından çok faydalı olan sarımsak adeta bir şifa kaynağıdır. Özellikle iç hastalıklar ve cilt bakımında çok sık tercih edilmektedir. Saçların kuvvetlenmesinden, kalp hastalıklarına kadar pek çok sorunun giderilmesinde fayda kaynağı olan sarımsak toplumumuz tarafından çok tercih edilmektedir. Sarımsağın faydalarını alabilmek için yemeklerin içerisine katabilir veya çayını hazırlayıp tüketebilirsiniz. Ancak sarımsağın kokusundan hoşlanmıyor iseniz eğer sarımsağı yutmayı deneyebilirsiniz. Bir bardak su ile yutacağınız bir diş sağlık için size çok katkı sunacaktır.
Sarımsak Yutmanın Faydaları
Sarımsak yutmak kişilere yüksek enerji verecektir ve gün boyu zindelik kazandıracaktır.
Halsizlik ve bıkkınlık gibi sıkıntıların giderilmesinde son derece faydalıdır.
Saç dökülmesi sıkıntısını giderecektir ve saçların parlak olmasını sağlayacaktır.
Cinsel gücü arttırdığı için özellikle iktidarsızlık sorunu yaşayan kişilerin sorunlarına deva olacaktır.
Saçkıran hastalığına neden olan faktörlerin giderilmesinde faydalıdır. Bu sayede saçların daha güçlü ve gür olmasını da yarar sağlamaktadır.
Zehirlenme gibi durumlarda kişilerin yutması fayda sağlayacaktır. Bunun için kişinin ilk önce bilincinin açık olması gerekiyor.
Sarımsak yutmak kişilerde akciğer bronşlarının açılmasında fayda sağlamaktadır. Açılan bronşlar sayesinde daha rahat nefes alınıp verilecektir.
Gri soğuk algınlığı, nezle ve difteri gibi hastalıkların iyileştirilmesinde fayda sağlamaktadır.
Kabızlık sorunu olan kişiler için her gün gece yatmadan önce bir diş sarımsak yutulması önerilmektedir. Bu sayede bağırsalar da bulunan parazitlerin de yok olmasını sağlayacaktır.
Hazmı kolaylaştırıcı etkisi vardır ve bağırsaklar da bulunan kurtların düşürülmesinde faydalıdır.
Kanın sulanmasında fayda sağlar ve akışkanlığını arttırır.
Her gün düzenli olarak yutmak kanser riskini engelleyecektir ve çitli hastalıklara karşı kişide direnç kazandıracaktır.
Doğal bir ilaç olarak görülen sarımsak vücudun ihtiyacı olan mineral ve vitamini karşılayabilecek niteliktedir.
Vücut kireçlenmesini engelleyeceği gibi bağışıklık sisteminin de güçlenmesinde fayda sağlayacaktır.
Aşırı kilosu olan kişiler için sarımsak çok faydalıdır. Bunun için kişinin her gün sarımsak yutması önerilir ve uygun diyet listesi ile kilo verme süreci hızlandırılabilir.
Vücutta bulunan yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlar ve deri de bulunan olumsuzlukları giderir. Özellikle gençlerde çok görülen akne ve sivilce gibi cilt sıkıntılarını iyileştirir.
Sarımsak Tentürü Evde Nasıl Hazırlanır
250 gr diş sarımsak -Allium sativum
1 litre brendi, vodka veya şıra sirkesi
Sarımsakları ezip kavanoza koyup üstüne tentür için tercih ettiğiniz sıvı malzemeyi ekleyin. Ağzını sıkıca hava almayacak şekilde kapatın ve direk gün ışığı almayacak şekilde sıcak bir yerde günde iki kere çalkalayarak iki hafta bekletin. İki haftanın sonunca muslin bir bez serdiğiniz tel süzgeçten süzüp koyu renkli bir kavanoza hava almayacak şekilde koyun ve serin bir yerde muhafaza edin. Eğer hijyen kurallarına uyarsanız ve içinde kalıntı olmamasına özen gösterirseniz alkolde hazırlanmış tentürlerin raf ömrü, 3-4 seneden fazladır.
Sarımsak Şurubu Tarifi:
İsterseniz boğaz ağrıları veya soğuk algınlıklarında kullanacağınız sarımsak şurubunu da kendiniz yapabilirsiniz.
4 diş ezilmiş sarımsağı 4 yemek kaşığı bal içinde 2-4 saat bekletin. Ve her yarım saatte bir baldan bir tatlı kaşığı alın. Bu reçete 1 yaşından büyük çocuklar için de uygundur.
Sarımsak Yağı Tarifi:
250 gr diş sarımsak soyulup ezilir ve cam kavanoza konur. Üstünü kaplamaya yetecek kadar zeytinyağ ısıtılır ve kavanoza eklenir.
Sıcak bir yerde 3 gün kadar dinlendirilir ve aynı tentür işleminde olduğu gibi süzülüp saklama şişesine alınır.
Eğer süzme işlemini iyi yapmazsanız veya kavanozlarınız steril değilse zamanla küf oluşumuna fırsat tanımış olursunuz. Evde hazırlanan yağı buzdolabında saklamak daha uygundur.
Bu yağı sadece hastalıklara değil salatalara, yemeklere veya et, tavuk marinelerine de kullanabilirsiniz
Sarımsak Hastalıklarda Nasıl Kullanılır
Ayak Mantarı – Tinea Pedis
Ayak mantarı bulaşıcıdır, Tinea grubu bakteriler kullanılan ilaçlara kolay direnç geliştirdikleri için tedaviyi zorlaştırmaları ayak mantarlarının uzun süre canlı kalmasına da sebep olmaktadır. Kişiden kişiye bulaştığı gibi kişinin kendi hiyyenine dikkat etmemesi halinde kendi kendisine de mantarı bulaştırdığı ve bir kısır döngü gibi mantardan kurtulamadığı durumlar da sıklıkla görülür.
Ayakları doğal sabunlu suyla yıkayıp parmak araları da dahil güzelce kurulayın. Mantarlı bölgeye sarımsak yağı ile günde 3-4 kez mesaj yapın. Etkisini artırmak için her seferinde içine 1 damla kekik veya çay ağacı esans yağı damlatabilirsiniz.
Çıban, Uçuk ve Yaralar
Taze sarımsak doğranıp üstüne sıcak su dökülüp ezilir ve gazlı bir bezin arasına konup hastalıklı bölgeye kompres yapılır. Bu tarz lapa uygulaması cilde direk temas ettirmeden yapılmalıdır.
Soğuk Algınlığı
İlk belirtilerinde 5-6 diş taze sarımsakla hazırlanmış bir kase yogurt yenilebilir. İsteyen yukarıda anlatıldığı şeklinde şurubunu da hazırlayabilir, ve günde 3-4 kez bir tatlı kaşığı alabilir.
Tentürü, yağı veya şurubu solunum yollarını açmak için kullanılabilir. Hatta kesilerek ayak tabanlarına sürülürse etken maddeleri kana daha çabuk geçecektir.
Kulak Ağrısı
Minik bir parça pamuğa 4-5 damla ısıtılmış sarımsak yağı damlatılıp kulağa konulur işlem her defasında temiz bir pamukla 3-4 kez
tekrarlanır.
Sivilceler
Sivilcelere yapılacak en etkili uygulama bir diş sarımsağı ortadan kesip sivilceye sürmektir. Bu işlem sivilcelerin kurumasına yardımcı olur ancak taze sarımsak deri ile uzun süre temasta kalırsa cildi tahriş eder demiştik hatırlarsanız. Taze kullanmak istemeyen, tentürünü de kullanabilir.
Kurt Dökmek
Güçlü bir entelmintikdir. Kurt dökmek hekim bilgisi dahilinde yapılmalıdır. Sabah aç karnına 20-30 damla sarımsak yağı içmek ya da 6-7 diş sarımsağı ezip aç karnına suyla içmek ve öğlene kadar bir şey yememek suretiyle iki veya üç günde olumlu sonuç alınabilmektedir.
Sarımsağın Zararları
Sarımsağın zararları, kokusundan dolayı pek çok kişi tarafından tercih edilmeyen sarımsak, sağlık için oldukça faydalıdır. Sarımsağın kendine has kokusu pek sevilmese antbiyotik özelliği fazla olan sarımsağı küçük büyük herkesin yemesi gerekir. Eğer verdiği kokudan rahatsız oluyorsanız sarımsağın kokusunu giderecek bazı bitkilerden faydalanabilirsiniz. Böylelikle hem sarımsağın faydalarından mahrum kalmayacaksınız hemde sağlığınızı koruyabileceksiniz. Bunun için sarımsaklı yemekler tükettiğiniz zaman ağzınıza karanfil veya taze nane almanız sarımsağın tüm kokusunun giderilmesinde yardımcı olacaktır.
Sarımsak tüketildiği zaman kişilerde oluşan ağız kokusu ve ter kokusu sarımsağın içerisinde bulunan bir maddeden dolayı kaynaklanmaktadır. Bu maddeye Allisin adı veriliyor ve vücuda girdiği zaman anında etkisini gösteriyor. Tam anlamıyla şifa kaynağı olan sarımsak aşırı tüketildiği zaman zararlı olabilir. Özellikle tansiyon hastalarını tüketirken bilinçli olmalarında fayda olacaktır. Aksi halde tansiyonları aniden yükselemiyor veya düşebilir.
Aşırı şekilde ve bilinçsiz düzeyde tüketimi kişilerde felç riskini arttırıyor.
Özellikle sarımsağı çiğ tüketmekten kaçınmak gerekir. çiğ tüketilen sarımsak mide, bağırsak ve karaciğere zarar verebilir.
Sarımsağın içerisinde bulunan Allicin adı verilen madde sarımsak çiğ tüketildiği zaman kendini çok belli etmektedir. Bu da erkeklerde sperm kalitesinin yavaşlamasına neden olabiliyor.
Sarımsağı tüm halinde yemek yerine az miktar tuz ile dövülüp veya sadece ezilip tüketilmesi daha faydalı olacaktır. Ancak bu aşamada sarımsağın çok iyi dövülmesi gerekiyor.
Aşırı tüketimi kişilerde ağız ve ter kokusuna neden olabilir. Özellikle iş sahibi veya çalışan biri iseniz sarımsağı doğru bir şekilde kullanmanız daha fayda olacaktır. Yemeklerin içerisinde tüketildiği zaman ağız kokusuna neden olmayabilir.
Kan inceltici ilaç alan kişiler için zararlı olabilir.
Sarımsak tükettiğiniz zaman baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi belirtileriniz olursa fazlam tüketmemenizde fayda olacaktır. Bunlar sarımsağın yan etkileri olup herkes de aynı belirtiyi gösteremeyebilir. Diğer belirtileri ise ciltte kızarıklık, döküntü, yorgunluk hissi, kas ağrısı ve iştahsızlık gibi…
Gebelikten korunmak ve bazı hastalıklar için kullanılan doğum kontrol hapları ile alınan sarımsak kişilerin sağlığını bozabiliyor. Özellikle bu hapların kişilere vermesi gereken etkiyi azaltabiliyor ve hapların tesirini yok edebiliyor.
Aşırıya kaçmamak kaydıyla sarımsak çayı tüketilebilir. Günde iki diş sarımsak bir kişi için yeterli olmaktadır. bu sayının aşırı miktarda çoğalması kişiler de mide hastalıklarına ve tansiyon problemlerine yol açabilir.
Cilt yapısı çok hassas olan kişilerde alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Sarımsak tükettiğiniz zaman vücuduz kızarıyor, kaşınıyor ve sizde baş dönmesi gibi olumsuzluklar beliriyor ise sarımsak tüketimine biraz ara vermeli veya çok az tüketmelisiniz.
Tansiyon rahatsızlığınız var ise sarımsağı çok az tüketmeniz önerilir. Tansiyonun çıkmasına neden olabileceği gibi kişilerde bayılma ve aşırı baş dönmesi gibi olumsuzluklara yol açabilir.
Günlük yaşamında sürekli kullanılan ilaçlar var ise sarımsak kullanmadan önce doktorunuza sormanız daha faydalı olacaktır. Öyle ki özellikle kan inceltici ilaç kullanan kişiler için sarımsak zararlı olabilmektedir.
Sarımsağı mümkün oldukça pişmiş olarak veya ezip de tüketmek gerekir. Eğer cilt ve vücut bakımı için kullanılmayacaksa sarımsağın çiğ olarak yenilmesi sağlık sıkıntısına neden olabilir. Ancak cilt bakımında çiğ olarak kullanılmaktadır.
Hazırlayan: Ahmet Baba
Kaynak: www.mutluvesaglikli.com/sarimsak-tuketimi-faydalari-zararlari/
