Kıbrıs Türk Halkı, bu adaya gökten zembille inmedi. Anadolu’nun değişik yörelerinden Kıbrıs’a göçürülenler, dillerini, gelenek-göreneklerini, yaşam biçimlerini, genel anlamıyla kültürlerini de Ada’ya taşıdılar. Doğal olarak yeni bir toplumla kurulan komşuluk ilişkileri karşılıklı etkileşime neden oldu. Komşu toplumdan etkilendiler ve o toplumu etkilediler. Yeni coğrafyanın ve ada koşullarının sonucu olan kapalı toplum dayatmasıyla kendilerine özgü gelenekler-görenekler ve sözlü bir halk kültürü yarattılar.
Devletleşen toplumların önem verdikleri konulardan biri, halk kültürleri ile sözel değerlerini olabildiğince hızla kayda geçirmek ve kitaplaştırmaktır. Bu, bir anlamda toplum belleğinin kayda geçirilmesi demektir.
Bizde bu işi Devlet ya da kamu kurumları değil bir avuç öncü insan yaptı. Bunlardan ikisini (Oğuz Yorgancıoğlu ile Mustafa Gökçeoğlu) yakın geçmişlerde yitirmiştik. Bir diğer öncü, Mahmut İslamoğlu da sonsuzluğa göçtü ve unutulmazlar arasında yer aldı. Kıbrıs Türk Halkı, bir değeri daha tarihe ve belleğine kazıdı.
***
Kıbrıs’ın Limasol şehrinde, 1 Mart 1934 yılında dünyaya gelen İslamoğlu, yükseköğretimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde yaptıktan sonra değişik lise, kolej ve yüksek öğrenim kurumlarında Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği yaptı. 1964 yılında kurulan Türk Maarif Koleji’nin üç kurucu üyesinden biri olan İslamoğlu, Müfettişlik ve Gençlik ve Kültür Müdürlüğü ile Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi Müdürlüğü görevlerinde de bulundu.
Onun çok daha önemli yanı, Kıbrıs Türk Halk Kültürü’nün öncülerinden biri olmasıdır. Çocuk oyunlarından mutfağına kadar uzanan birçok alanda derleme çalışmaları yaptı. Çok sayıda kitabı var. Şöyle ki:
Kıbrıs Ağzı (Mezuniyet Tezi) 1961
Kıbrıs Çocuk Oyunları (Folklor) 1979
Kıbrıs Türküleri ve Oyun Havalar (Folklor) 1979
Ülkemiz ve Kültürmüz – Our Country and Culture Unser Land und Unsere Kultur (Araştırma) 1984
Kıbrıs Türk Kültürü ve Sanatı (Araştırma) 1994
Kıbrıs Türk Folkloru (Folklor) 2004 – Genişletilmiş 2. Baskı
Kıbrıs Rum Halk Edebiyatı’nda Türkler İçin Yakılan Ağıtlar (Folklor) 2006 - (Şevket Öznur’la birlikte)
Karşılaştırmalı Kıbrıs Türk ve Rum Masalları (Folklor) 2007 -(Şevket Öznur’la birlikte)
Pamuk Çiçekleri (Şiir) 2010
Kıbrıs Türk ve Rum Halk Edebiyatından Örnekler-Bildiriler (Bildiri) 2010 (Şevket Öznur’la birlikte)
Geleneksel Kıbrıs Türk ve Rum Düğünleri (Folklor) 2010 (Şevket Öznur’la birlikte)
Öznur İzler Silinmeden (Derleme) 2010 – (Altay BURAĞAN, Eralp ADANIR ve Şevket Öznur’la birlikte) .
Kıbrıs Kültürüne Işık Tutan Ağıtlar- 2. Cilt (Ağıt) 2012 (Şevket Öznur’la birlikte)
Kitapları yanında gerek ulusal gerekse uluslararası kongre, seminer ve sempozyumlara sunduğu çok sayıda bildirisi de vardır.
Mahmut İslamoğlu’nun halk kültürü araştırmacılığı yanında, edebiyatçı yönü de vardır. Doğaçlama şiir ve mani yaratma yanında, güçlü hiciv yanını daözellikle belirtmek isterim. Şiirleri ödüllendirilen ve bestesi yapılan bir şairdir . Bu yönüyle 5 Ciltlik Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi’nde (1572-2017) ona geniş yer verildi. Tek şiir kitabı vardır: “Pamuk Çiçekleri” (Gökada Yayınları, 2010, Lefkoşa, 128 sayfa)
***
Mahmut İslamoğlu ile birçok ülkede birlikte olup uzun uzun sohbet etme olanağımız oldu. Çok güzel, düzgün ve dolu dolu bir anlatımı vardı. Ondan çok şey öğrendim. Bu arada DAÜ, yılında Vefa Programı diye bir şey başlatmış ve ilk kez benimle Mahmut İslamoğlu’nu Vefa Ödülü ile ödüllendirmişti.
Son olarak, 2024 yılında Türk Tarih Kurumu, Başkent Üniversitesi Kıbrıs Türk Tarihi Araştırma Merkezi ve KKTC Sivil Savunma Teşkilatı’nın ortak projesi “Mücahit ve Mücahidelerin Anlatımıyla Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi” konulu sözlü tarih çalışmaları kapsamında konuştuk onunla! İslamoğlu, o mücadelenin erlerinden biriydi.
Ailesi, yakınları ve Halkımız için büyük bir kayıp! O artık unutulmazlar ve eserleriyle sonsuzlaşanlar arasında! Ona rahmetler dilerim. Ruhu şad, yattığı yer cennet olsun!