Tüm dünyada olduğu gibi COVID-19 hastalığı bizi de etkilemiştir. 4 Mayıs tarihi itibari ile alınan toplumsal önlemlerin bir kısmı gevşetilmiştir. Bundan sonraki aşamada toplumdaki bireyler olarak COVID-19 gerçeği ile nasıl yaşamamız gerektiğini öğreneceğiz. Bunun için hastalığın nasıl bulaştığını, bulaşı nasıl önleyebileceğimiz ve korunabileciğimizi ve en önemlisi kimlerin riskte olduğunu bilmemiz elzemdir. COVID-19 nasıl bulaşır ? Hasta bireylerin öksürme veya aksırması ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır (Bulaşın gerçekleşebilmesi için maskesiz hasta bireye 1 metreden yakın durmak gerekmektedir). Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesi ile de virüs bulaşabilir. COVID-19 ‘na yakalanmamak için öneriler nedir ? • El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. • Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir. • Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalıdır). • Özellikle hasta insanlarla veya yakınlarıyla doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir. • Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalıdır. • Ortak kullanılan yüzeylerin sık dezenfekte edilmesi. ( https://www.kttb.org/yuzeyler-nasil-dezenfekte-edilmeli/ ) • Cerrahi maske, hasta olan veya hasta kişilere bakım yapan kişiler tarafından takılmalıdır. • Sağlıklı kişiler özellikle kalabalık ve kapalı bir ortama girecekse kumaş maske takmalıdır. Toplum içerisinde kimler risk grubunda ve sürekli olarak korunması gerekir ? 60 yaş üstü olanlar veya ciddi kronik tıbbi rahatsızlıkları olan insanlar. Bunlar kalp hastalığı, hipertansiyon, diyabet, kronik solunum yolu hastalığı, kanser ve obezite olarak sayılabilir. COVİD-19 enfeksiyonu ile ilgili şimdiye kadar edinilen bilgiler, bu kişilerin daha fazla hastalanma ve ciddi semptomlar geliştirme riski altında olduğunu göstermiştir. Bu nedenle ne kadar zor da olsa risk grubundaki sevdiklerimiz ile fiziksel mesafeyi korumamız gerekiyor. Ancak bu stresli ve izole dönemde onları yalnız bırakmayalım, telefon veya görüntülü konuşma ile sevdiklerimiz ile iletişimde kalalım. Toplumdaki bireyler olarak sınavımızdan başarısız olursak ne olur ? Toplumsal önlemler ve bireysel olarak aldığımız önlemler hastalığın toplum içersindeki yayılma hızı ile direkt olarak ilişkilidir. Bireysel olarak aldığımız önlemleri gerektiği şekilde yerine getirmememiz durumunda, toplum içerisinde hastalığın yayılma hızına bağlı olarak sağlık sistemi üzerindeki yük artabilir. Hastalığın toplum içerisinde görülme sayısı, sağlık sistemi kapasitesini aşacak olursa, yine toplumsal tedbirlerimizi artırmamız gerekecektir. Bu sebepten ötürü toplumun bireyleri olarak hepimize hastalığın yayılmaması için iş düşmektedir ve umarız ki KKTC halkı olarak bu dönemde başarılı oluruz.