“KUDÜS ZİRVESİNDE ALINAN KARAR, PROJENİN GERÇEKLEŞTİRİLMEMESİ İÇİN ORTAK KABUL EDİLEBİLİR BİR DESTEKLEYİCİ BELGE HAZIRLIĞIYDI” AMOS HOCHSTEIN PROJENİN “HİÇ GERÇEKLEŞMEYECEK BİR RÜYA OLARAK KALMASI GEREKTİĞİNİ” SÖYLEDİ KASULİDİS DENDİAS İLE EASTMED, MEB, ÜÇLÜ İŞBİRLİĞİ İTTİFAKLARI, KIBRIS SORUNUNU GÖRÜŞMEK İÇİN ATİNA’YA GİDİYOR Rum, Yunan ve İsrail liderlerinin bir ay önce Kudüs’te yaptıkları görüşmede vardıkları, teknik-ekonomik inceleme yapılması kararının, “aslında EastMed doğal gaz boru hattı projesinin gerçekleştirilmemesi için ortak kabul edilebilir bir destekleyici belge hazırlığı” olduğu bildirildi. Fileleftheros Rum Güney Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail’in, Doğu Akdeniz’deki doğal gazı İsrail’den Güney Kıbrıs’a, oradan da Girit ve Yunanistan üzerinden Avrupa’ya taşıyacak EastMed deniz altı boru hattı projesini tekrar düşünmeye ABD’nin, desteğini geri çekerek projenin alternatiflerine bakmasını beklemeden önce başladıklarını yazdı. EastMed projesinin, zorluklarının ilk baştan bilinmesine rağmen Netanyahu, Anastasiadis ve Çipras hükümetleri tarafından desteklendiği, bölgede önemli rol sahibi olan ABD’nin de kaygılarına rağmen karşı olmadığı, Rum, Yunan ve İsrail hükümetlerinin, finansman açısından AB şemsiyesi altına gireceğinden projenin “yüklü maliyeti kendilerine kalmayacağı” rahatlığı içerisinde olduğu hatırlatıldı. Gazete olguların, Atina’da Miçotakis İsrail’de de Bennett’in iktidara gelmesiyle değiştiğine işaret ederek özetle şunları aktardı. “İnşa edilmesi, Atina açısından ortak menfaat projesi olmaktan çok yeni bir gerilim kaynağı idi. İsrail’in hararetli desteği (projeye) azalmaya başladı ve ufukta başka alternatif çözümler belirmeye başladı. Böylece, Kudüs’teki son zirvede Bennett, Anastasiadis ve Miçotakis ‘2022 içerisinde teknik ve ekonomik sürdürülebilirlik incelemelerinin tamamlanmasına ve nihai kararların öyle alınmasına’ karar verdi. Bu arada üç lider yıl içerisinde Kıbrıs’ta görüşecekti ve konunun orada netleşmesi muhtemeldi.” ABD “ALTINDAN HALIYI ÇEKTİ” Habere göre “non paper” ile projenin ekonomik maliyeti gerekçesiyle EuroAsia ve EuroAfrica elektrik bağlantılarına yönelim tavsiye eden Amerikalılar, ABD Dışişleri Bakanlığı Global Enerji Güvenliği üst düzey danışmanı Amos Hochstein’ın, projenin hiç gerçekleşmeyecek bir rüya kalması gerektiği açıklamaları ile EastMed projesinin altından “halıyı çekti.” Miçotakis hükümetinin Amerikan-Yunan ilişkileri ile ilgili politikasının Washington açısından güçlü bir koz olduğunu yazan gazete Atina’nın, tam işbirliği içerisinde oldukları bu dönemde “gerçekleştirilmeyebilecek bir proje için” ABD ile zıtlaşmak istemediğine işaret etti. Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in ABD Dışişleri Bakanlığı’nın “non paper” gönderdiği dönemde Fileleftheros’a “EastMed konusunda bütün yumurtaları aynı sepete koymadığını” söylediği, tam bir hafta sonra dün de haftalık Kathimerini gazetesine yaptığı açıklama ile bunu teyit ettiği kaydedildi. Anastasiadis Kathimerini’nin dünkü sayısında yer alan açıklamasında “Bu proje mümkün değilse o zaman paydaşlarımızla alternatif seçenekler araştırmaya hazırız. Her halükarda inceleme ve diğer seçeneklerin herhangi birimizin çıkarını zedeleyeceğini düşünmüyorum, yeter ki tercih edilecek çözüm uluslararası hukuka saygılı olsun” ifadelerini kullandı. AB’nin de bu projeyi ortak menfaat projesi olarak kabul ve ilgili incelemeleri finanse ettiğini, kısa süre önce de doğal gazı yeşil enerjiye geçişteki ara yakıt olarak tanıdığını hatırlattı. HOCHTEIN EASTMED PROJESİNE GERÇEKÇİ YAKLAŞIM İSTEDİ Aynı gazete Amos Hochtein’ın Yunan gazetesi To Vima’ya yaptığı açıklamada EastMed boru hattına gerçekçi yaklaşılmasını isteyerek, “Doğu Akdeniz’deki gerilimler meselesi enerjiden doğmadı ve enerji ile çözülmeyecek. Çok daha büyük bir meseledir. Gerilimler olduğunu kabul ediyoruz ancak politikamızı yönlendiren bunlar değildir” dediğini aktardı. NAUTICAL GEO LARNAKA LİMANINA DÖNDÜ Aynı gazete EastMed projesi için Rum yönetimi hesabına araştırma yapan Nautical Geo araştırma gemisinin, Türk kıta sahanlığına izinsiz girmesinin Türk silahlı kuvvetleri unsurlarınca engellenmesi üzerine dün Larnaka Limanı’na geri döndüğünü yazdı. Alithia haberi “EastMed Konusunda Alternatif Çözümlere Bakacağız… Anastasiadis’in Boru Hattıyla İlgili Açıklaması… Nautical Geo Larnaka’ya Döndü” başlık ve spotlarıyla manşete çekti. Gazete yeni Rum Dışişleri Bakanı Yoannis Kasulidis’in Yunan dengi Nikos Dendias ile görüşmek üzere çarşamba günü Atina’ya gideceğini haber verdi. KASULİDİS DENDİAS İLE GÖRÜŞECEK Gazeteye göre Kasulidis ve Dendias ABD Dışişleri Bakanlığı’nın gönderdiği “non paper”ler, EastMEd, MEB, bölge ülkeleriyle oluşturulan üçlü işbirliği ittifakları, Kıbrıs sorunu, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hareketleri ve Maraş açılımı, Türkiye-AB ve Türk-Yunan ilişkilerini masaya yatıracak. Kasulidis, yeni görevini üstlendikten sonra gerçekleştireceği ilk ziyaret olması nedeniyle Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropulu ve Başbakan Kiriakos Miçotakis ile de görüşecek. AKEL VE EDEK’TEN ELEŞTİRİ Politis haberi “EastMed Çökerse B Planı” başlığıyla aktardı. Gazete Anastasiadis’in dünkü Kathimerini’de yer alan açıklaması üzerine AKEL ve EDEK’in eleştiri açıklaması yayımladığını yazdı. Habere göre AKEL Anastasiadis hükümetinin Kıbrıs sorunu ve enerji konularındaki politikalarının “kâğıttan kule gibi yıkılmakta” olduğuna işaret ettiği açıklamasında, “Kıbrıs sorunundaki geri dönüşlerin ve enerji projeleriyle ilgili kamuoyuna işlenen yanılgıların tehlikelerine dair uyarılarına kulak asılmadığını hatırlattı. Açıklamada “Anastasiadis ABD’nin EastMed boru hattından desteğini çekmesinden sonra, bu siyasi başarısızlığı için de özür dilemekten kaçınarak, paydaşlarıyla yeni seçenekleri inceleyeceklerini açıkladı” ifadesini kullandı. EDEK ise EastMed’e, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki jeostratejik rolünün kısıtlanmasına ve Güney Kıbrıs ile Yunanistan’ın rolünün yükseltilmesine son verilmek istenmesini eleştirdi.