Kuzey Kıbrıs’ta yer fıstığı üretim maliyetlerinin ortaya çıkarılması maksadıyla Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bünyesindeki Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Güzelyurt İstasyonunda fıstık üretim denemesi başlattı. TAE ve Türkiye Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü iş birliğinde başlatılan denemede yer fıstığı üretim maliyetlerinin yanında, farklı fıstık türleri de denenecek. TAE yer fıstığı deneme parselinin ekimine Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz ve Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar da katıldı. Kuzey Kıbrıs’ta 1990'lı yılların ikinci yarısına kadar 500 dönüm arazide fıstık üretimi yapılıyordu, bugünlerde fıstık üretimi 10 dönümün altına düşmüş turumda. Buna karşı yılda 1 milyon dolarlık yer fıstığı imalatı yapılıyor. Fıstık deneme parseli Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının adada geçmişte üretimi yapılan nohut, susam ve yer fıstığının tekrardan üretilmeye başlanmasına yönelik başlattığı çalışmanın bir parçası. TAE Güzelyurt İstasyonunda kurulan deme parselinde başlatılan üç yıllık denemede her yıl hesaplanan maliyetler, su ve elektrik maliyetleri de dahil yayımlanacak. Çalışma kapsamında ekilen fıstık için Toprak Ürünleri Kurumu alım garantisi veriyor, tohumluk fıstıklar için yapılan harcamanın yüzde 50’si de hibe olarak geri alınabiliyor. -Oğuz Dursun Oğuz, TAE Güzelyurt İstasyonunda yaptığı konuşmada, nohut, susam ve yer fıstığı üretimi ile ilgili başlattıkları çalışma kapsamında, üreticileri bu ürünlere teşvik etmek için tohum maliyetinin yüzde 50’sinin devlet tarafından karşılanmasına ve de Toprak Ürünleri Kurumu tarafından alım garantisi verilmesine karar verdiklerini ifade etti. Bu ürünler için her yıl yurt dışına milyonlarca dolar ödendiğini kaydeden Oğuz, geçmişte susam, nohut ve yer fıstık üretiminin iç piyasayı karşılayacak miktarda olduğunu, ancak rekabet şartları, iklim değişikliği, mekanizasyonda geri kalınması ve işçi maliyetlerinin artması nedeniyle üreticinin bu ürünleri üretmekten geri çekildiğini ifade etti. Projeyi, söz konusu üretimin yeniden canlandırılmasının akılcı olup olmadığı görmek için geliştirdiklerini kaydeden Oğuz, bugün aralarında biri yerli 4’ü de Türkiye’de tescilli olmak üzere 5 çeşit yer fıstığının ekiminin gerçekleştirileceğini, bunların hasadı ve maliyetinin hesaplanarak yayımlanacağını ifade etti. Üreticinin öncelikli olarak ilgilendiği noktanın maliyetler ve kazancının ne olacağı olduğunu ifade eden Oğuz, bu nedenle bu çalışmayı başlattıklarını, çalışmanın sonucunda, söz konusu ürünlerin ithalatının mı yerli üretiminin mi kârlı olacağını göreceklerini, ama her zaman da yerli üretimden yana olduklarını da belirtti. Dursun, fıstığın münavebeli ekim için de kullanılabileceğini, çünkü fıstığın toprakta azot biriktirme özelliğinin bulunduğunu vurguladı. -Özçınar Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar ise, tarım şehri Güzelyurt’ta bu gibi denemelerin yapılmasının memnuniyet verici olduğunu, her zaman bu denemelere destek olacaklarını kaydetti. Üreten bir toplum yaratmanın ülke geleceği için çok önemli olduğunu vurgulanan Özçınar, tarımsal faaliyetlerin değerinin arttığı bir döneme girildiğini bu nedenle tarım topraklarının korunması gerektiğini kaydetti. -Şimşek TAGEM Ziraat Mühendisi Bekir Şimşek ise denemede kullanılan çeşitlerin Türkiye’de de kullanıldığını belirterek, projenin faydalı olması temennisinde bulundu. -Karaca TAE Müdürü Cem Karaca ise üretim aşamasındaki elektrik ve su da dahil tüm maliyetlerin hesaplanacağını kaydetti. Fıstık üretiminden vaz geçilmesinin sebebinin mekanizasyonun (fıstık üretiminde geliştirilen makinelerin) olmaması olduğunu belirten Karaca, fıstık üretiminin geliştiği ülkelerde hasat makinelerin kullanıldığını, bunun büyük bir ekonomik avantaj sağladığını, bu hasat makinelerini de getirmeyi düşündüklerini kaydetti. Karaca, “Bu ekipmanı üreticilerimize kullandırma fırsatı da vereceğiz” dedi.