İnşaat Mühendisleri Odası(İMO) Başkanı Gürkan Yağcıoğlu, 5 Aralık’ta Ciklos mevkiinde yaşanan ve bir aracın dere suyu ile sürüklenmesine neden olan taşkınla ilgili olarak mühendislik hatasının bulunduğunu, bölgedeki menfezlerin herhangi bir veriye dayanarak tasarlanmadığını belirtti. İMO tarafından 5 Aralık 2018 gecesi Lefkoşa -Girne Anayolunun Ciklos mevkiinde meydana gelen taşkın olayı ile ilgili hazırlanan değerlendirme raporu ile ilgili, KTMMOB’da basın toplantısı düzenlendi. İMO Başkanı Yağcıoğlu, toplantı başında yaptığı konuşmada, konu hakkında bilimsel bir çalışma yapılmasını toplumsal bir sorumluluk olarak gördüklerini ifade etti. SİYASİ MALZEME OLARAK KULLANILMAMALI Olayla ilgili değerlendirme raporunu birilerini rencide etmek veya siyasi bir malzeme olarak kullanılması maksadıyla hazırlamadıklarını belirten Yağcıoğlu ancak raporun siyasi malzeme olarak kullanıldığını gördüklerini ve bundan rahatsızlık duyduklarını söyledi. Taşkının yaşanmasında bir mühendislik hatasının bulunup bulunmadığı konusuna karşılık Yağcıoğlu,”Boğaz deresinden gelen su drene edilemedi ve yolun üzerine çıktı. Gördüğümüz kadarıyla ana sorun budur. Buradaki mühendislik hatası menfezlerin tasarımındadır. Menfezlerin tasarlanması mühendislik olayıdır ve bizim gördüğümüz kadarıyla menfezler herhangi bir istatistik veriye göre tasarlanmış menfez değildir” dedi. Yağcıoğlu, oda olarak yol çalışmasıyla ilgili 21 Mayıs’ta proje talep ettiklerini ancak kendilerine iletilmediğini belirtti. HERHANGİ BİR PORJE VİZE İÇİN GELMEDİ Teknik ekibin üyelerinden Yapı Mühendisi Bora Kutruza, Karayolları Dairesi’nden Lefkoşa Girne Anayolu ile ilgili eski ve yeni tüm proje ve teknik şartnameleri talep ettiklerini ancak ya İMO’yaherhangi bir belge gönderilmediğini ya da Daire’nin elinde istedikleri projelerin bulunmadığını savundu. Tüm alt ve üst yapı projelerinin vizelenmesi gerekliliğinin bulunduğunu anımsatan Kutruza, konu yol ile ilgili Oda’ya herhangi bir proje gelmediğini dolayısıyla öngörülen çalışmanın değerlendirmesinin de yapılamadığını söyledi. Kutruza, Karayolları Dairesi’nin Lefkoşa- Girne yolu üzerinde yapılan çalışmalardan bihaber olduğunu, projenin kimin tarafından yönetildiğinin bilinmediğini savundu. YOK KENARI KORKULUKLARINDA EKSİKLİKLER Yapı Mühendisi Hüsnü Coşan ise, dere yatakları, menfezler ve yol güvenliği ile ilgili bölgeye 5 inceleme gezisi düzenlediklerini, yol kenarı korkuluklarında bir takım eksiklik ve noksanlıklar da tespit ettiklerini kaydetti. MENFEZİN GİRİŞİ KAPANMIŞTI Yaşanan olay nedeniyle ilgili olarak ise Coşan, incelemelerinde, 5 Aralık’ta dere suyu ile sürüklenen çöp, çalı ve ağaç atıklarının toprak ile birlikte menfez girişini kapattığını, gelen suyun ise yola çıktığını daha sonra ise kendi yolunu bulduğunu anlattı. Menfezin farklı dönemlere ait üç kısımdan oluştuğunu belirten Coşan ayrıca menfez girişinin 2.7 metre yükseklik ve 2.08 metre genişliğe sahipken, çıkışının 2.5 metre genişlik ile 1.34 metre yüksekliğe sahip olduğunu belirtti. ŞEVLERDE DE SIKINTILAR TESPİT EDİLDİ Lefke Avrupa Üniversitesi’nden (LAÜ) Geoteknik Mühendisi Abdullah Ekinci, menfezin ilk bölümünün 1986’da, ikinci ve üçüncü kısımlarının da 1998’den sonra yol genişletme çalışmalarına bağlı olarak inşa edildiğini anlattı. Bazı noktalardaki şevlerde (yapay eğik yüzeylerde) de sıkıntılar tespit edildiğini ve gereken uyarılara raporlarında yer verdiklerini kaydeden Abdullah Ekinci, yol yapımında kullanılan malzemelerin kalınlığıyla ilgili herhangi bir hesaplamaya da rastlamadıklarını söyledi. İNGİLTERE’DE YAĞIŞ MİKTARI 1300 MM OLARAK DÜŞÜNÜNÜLEREK HESAP YAPILIYOR LAÜ’den Hidrolik Mühendisi İbrahim Bay ise, değerlendirme raporu hazırlanırken İrlanda ve İngiltere’de altyapı inşaatlarının projelendirilmesinde baz alınan yağış miktarlarının kullanıldığını, İngiltere ve İrlanda’da proje hesaplamalarının günlük metrekareye 1300 mm (1.3 metre) yağış düşünülerek yapıldığını bundan dolayı benzer olaylar yaşamadıklarını, 5 Aralık’ta yağış miktarının metrekareye 178 mm olmasına rağmen bölgede su taşkını yaşandığını kaydetti. 50-100 YIL ARASI TEKRARLAMA İHTİMALİ OLAN YAĞIŞLAR DİKKATE ALINMALI Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampusu!ndan Hidroloji ve Su Kaynakları Mühendisi Bertuğ Akıntuğ ise, alt ve üst yapıların, 50 veya 100 yıl arasında tekrarlama ihtimali olan şiddetli yağışlar dikkate alınarak tasarlanması, son yıllardaki iklim değişikliğinden dolayı şiddeti yağışların artmasının da göz önünde bulundurulması gerektiğini kaydetti. Meteoroloji Dairesi’nin verilerine göre 2010’dan önce metrekareye 100 mm yağışların yaşandığının görüldüğünü, ancak 4 Ocak 2011’de metrekareye 175 mm, 22 Kasım 2012’de 190 mm yağış kaydedildiğini kaydeden Akıntuğ, altyapı ve üstyapılarda kullanılmak üzere her beş yılda yağış miktar ve sıklıklarının derlenmesi gerektiğini ifade etti. 5 ARALIK’TA NE OLDU? 5 Aralık’ta gün içerisinde metrekareye saatte 35 mm kadar yağış düştüğünü, ancak 21:00 sıralarında metrekareye saatte 60 mm yağış kaydedildiğini, dere yatağında toplanan yağmur suyunun önünde ne bulduysa sürükleyerek menfez ağzını tamamen tıkadığını, bunun sonucunda da dere suyunun yol üzerinden geçmeye başladığını anlatan Akıntuğ, metrekareye saatte yağan 60 mm suyun dere içerisinde saniyede 50 ton su akışı yarattığını kaydetti ve “Bu suyun önünde hiçbirşey duramazdı” dedi. Akıntuğ, Ciklos mevkiindeki menfezin kapasitesini saniyede 30-35 ton olarak hesapladıklarını ancak bu kapasitenin gün içinde derenin taşıdığı su ile azaldığını belirtti. Akıntuğ, ayrıca bazı noktalarda bariyer konmamasının da bir eksiklik olduğunu söyledi. TAK