Kıbrıs Türk halkının varoluş mücadelesinde ilk toplu katliam şehitleri olarak tarihe geçen; Dikelya İngiliz üslerindeki işlerine giderken otobüsten indirilerek önce kurşuna dizilip kuyuya atılan Kayıp Otobüs Şehitleri düzenlenen resmi törenle anıldı.
61 yıl önce Rum polislerinin vahşetiyle şehit edilen, Kayıp Şahıslar Komitesi tarafından yapılan kazılarda 2007 yılında Oroklini köyünde tespiti yapılan, anılarına belgesel filmi çekilen, geçen yıl da İskele Belediye öz kaynaklarıyla anıt ve müze yapılan 11 şehit için düzenlenen anma töreni Kayıp Otobüs Anıtı ve Müzesi önünde yer aldı.
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar törende yaptığı konuşmada, Kıbrıs Türk halkının iki devletli çözüm yolundan dönüşü olmadığını vurgulayarak, “Federasyon masalı bu şehitlere ihanet olur.” dedi.
Federasyon müzakerelerine dönüşün söz konusu olamayacağını vurgulayan Tatar; “Sayın Erdoğan’ın dediği gibi ne Kıbrıs eski Kıbrıs, ne Türkiye eski Türkiye, ne de Doğu Akdeniz eski Doğu Akdeniz. Biz huzur ve güven içerisinde yaşamanın ne kadar değerli ve kıymetli olduğunu biliyoruz. Bunları şehitlere borçluyuz. ”dedi.
İskele Karpaz ana yolu üzerinde bulunan Anıt’ın önünde düzenlenen tören, saygı duruşu ve İstiklâl Marşı’nın okunmasıyla başladı.
Anıta çelenklerin sunulmasının ardından Şehit Hasan Durmuş’un torunu Durmuş Esentan, Larnakalılar Derneği Başkanı Zarifşen Menteşoğlu konuştu. Şehit İlker Karter İlkokulu 5. sınıf öğrencisi Ayşe Herbsoy şiir okudu.
Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği İskele Şubesi Başkanı Ali Abdurrahmanoğlu ve İskele Belediyesi Başkanı Hasan Sadıkoğlu’nun günün anlam ve önemini belirten konuşmalarını, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın konuşması izledi.
Anma töreni, Kayıp Otobüs Şehitleri için dua okunmasıyla sona erdi.
-Esentan
11 Kayıp Otobüs Şehidi’nden biri olan Hasan Durmuş’un torunu Durmuş Esentan, 13 Mayıs 1964’te Kıbrıs Türk halkının varoluş mücadelesine katkı koymak için Dikelya’daki işlerine gitmek için otobüs ile yola çıkan ve Oroklini köyü yakınında katledilerek arkalarında tarifsiz acılar bırakan Kayıp Otobüs Şehitleri’ni 61’inci yılında saygı ile andıklarını kaydetti.
Esentan, dedesinin kaybolmasından sonra ailenin yaşadığı zorlukları aktararak, dedesinin Kayıp Şehitler Komitesi tarafından tespitinden defin törenine kadar babaannesi ve babasının ilk anki acıları yaşadıklarını belirterek, babaannesinin sürekli ‘gelecek’ diye beklediği eşinin öldüğünü kabullenmesinin verdiği acıya dikkat çekti.
-Menteşoğlu
Larnakalılar Derneği Başkanı Zarifşen Menteşoğlu da, 1964 yılına kadar Kıbrıs Türklerinin Rumlar tarafından çok kez kurban edildiğini, ancak Kayıp Otobüs Şehitleri’nin ilk toplu katliam şehitleri olduğunu söyledi.
11 masum sivilin tek kaygısının var oluş kaygısı olduğunu, elde ettikleri gelirle hem ailelerine hem de milli mücadeleye katkı yaptıklarını söyleyen Menteşoğlu, “Bu insanlarımız sadece Türk oldukları için katledilmiştir.” dedi.
-Abdurrahmanoğlu
Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği İskele Şubesi Başkanı Ali Abdurrahmanoğlu da konuşmasında, 13 Mayıs tarihinin Rum zulmünün karanlık günlerinden biri olduğunu belirterek, 11 Kıbrıslı Türk’ün Rumlar tarafından Oroklini köyünde hunharca katledilerek kuyulara atıldıklarını söyledi.
Abdurrahmanoğlu, “Biz bu mücadeleyi niçin verdik… Atatürk ilke ve inkılaplarını yaşatmak için. Bayrağımız göklerden inmesin diye. Niçin direndik… İstiklal Marşı’mızı okuyabilmek için. Bu uğurda bir çok şehit verdik. Anavatanımıza kavuşmak için direndik. Ezan sesleri susturulmasın diye direndik. Direnmemiz bizi buraya kadar getirmiştir. Devletimizi kurduk, her şeyimiz tamamdır.” dedi.
-Sadıkoğlu
İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu, İskele Belediyesi’nin öz kaynaklarıyla yapımını tamamladıktan sonra açılışını katliamın 60. yıl dönümünde 13 Mayıs 2024’te yaptıkları Kayıp Otobüs Anıtı’nın, bugün çok daha anlamlı ve değerli olduğunu kaydetti.
“1964 yılında, evlerinden çıkıp ekmek paralarını kazanmak için bindikleri otobüsle Larnaka’ya giden ancak bir daha kendilerinden haber alınamayan 11 vatan evladı, kimin babası kiminin dedesi, kiminin eşi, kiminin kardeşiydi…” diyen Sadıkoğlu, Rumların hain saldırısı sonucu 11 masum sivilin hunharca katledildiği Kayıp Otobüs olayının Kıbrıs tarihinin en kara günlerinden yalnızca biri olduğunu ifade etti.
“Biz Kıbrıslı Türklere yaşatılan, insanlık dışı muamele, 1963-64 yılları arasında yaşanılanlar asla unutulmayacak kara günler, kaç yıl geçerse geçsin, hepimizin yüreğinde kuşkusuz derin yaralar ve hüzün bıraktı. Bu durumu kabullenmemiz ve unutmamız asla söz konusu dahi olamaz. “ diyen Sadıkoğlu, şöyle devam etti:
“Aradan 61 koca yıl geçti. Ama çok kıymetli şehit ailelerimizin acısı ve gözyaşları bir an olsun bile dinmedi, dinmeyecek de.
Biz de İskele Belediyesi olarak, mümkün değil ancak bir nebze olsun o acıyı dindirmek amacıyla yaptığımız Kayıp Otobüs Anıtı gelecek nesillerin de tarihini bilmesi açışından çok kıymetli.”
-Tatar
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da törende yaptığı konuşmada, çocukluk yıllarında Kayıp Otobüs Şehitleri’ni duyduğunu, bunun 61 yıl önce Kıbrıs Türkü’ne yapılan barbarlık ve toplu katliam olduğunu, Rum polisinin 11 Kıbrıslı Türkü götürüp kurşuna dizdiğini, dünyanın seyirci kaldığını söyledi.
Kayıp Otobüs olayının Kıbrıs Türklerinin geçmişte yaşadıklarının en açık göstergesi olduğunu söyleyen Tatar, Kıbrıs Türk halkının kendisini imha etmek için yapılan her türlü saldırıya kahramanlıkla direndiğini söyledi.
“Siz bizi yıkamadınız, siz bizi yıkamayacaksınız. Biz burada egemenlik temelinde bir çözüm arayışında, yeni bir yola girdik. Bu yol çok önemlidir.” diyen Tatar şöyle devam etti:
“ Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 3 Mayıs’taki törende ifade ettiği gibi iki devletli yoldan geri dönüş yoktur. Çünkü federasyon dedikleri masal esas itibarıyla bu şehitlere ihanettir. Federasyon dediği Kıbrıs Cumhuriyeti’ne bizlerin tabi olması. Birleşik Kıbrıs da masal; çünkü AB içerisinde birleşik Kıbrıs dediği nüfusa engel yok, yerleşime engel yok. İş yeri kurmaya engel yok. Herkes dilediği gibi gelecek iş yeri açacak, yerleşecek. Dolayısıyla burayı bambaşka bir olaya dönüştürecekler niyetleri bu…”
Cumhurbaşkanı Tatar, sıfır asker sıfır garanti ve Türk askerinin adadan gönderilmesiyle başlayan federasyon müzakerelerine geri dönüşün söz konusu olamayacağını vurgulayarak, “Ne Kıbrıs eski Kıbrıs’tır, ne Türkiye eski Türkiye’dir, ne de Doğu Akdeniz eski Doğu Akdeniz’dir. ”dedi.
Ada’ya barışın 1974 Barış Harekatı ile geldiğini söyleyen Tatar, “Barış huzur ve güven içerisinde yaşamanın bizler için ne kadar değerli ve kıymetli olduğunu hepimiz biliyoruz. Bütün bunları şehitlerimize borçluyuz.” dedi.
Kıbrıs Rum Cumhuriyeti’nin bütün katliamların günahlarına ortak olduğunu vurgulayan Tatar, ”Kıbrıs Türk halkını yıldırıp Ada’dan göç ettirmek, burayı Yunanistan’a bağlamak için bütün bunları yaptılar.” dedi.
Tatar, Burada bir devlet vardır, cumhuriyet vardır, KKTC’dir. Kıbrıs Türk halkının bağımsızlığının, özgürlüğünün, hürriyetinin ifadesi olarak bu anıt bizlere geçmişi hatırlatacak; bugünün değerini de daha fazla önemseyeceğiz.” dedi.