Prostat Kanseri Nedir? Prostat kanseri, bir erkeğin mesanesinin hemen altında bulunan ve idrarı mesaneden (idrar yolu) alan tüpün üst kısmını çevreleyen prostat bezinde ortaya çıkar. Bu resimde tümörlü prostat görülmektedir. Prostat kanseri, prostatta ortaya çıkan kanserdir. Prostat, erkeklerde spermi besleyen ve taşıyan seminal sıvıyı üreten küçük, ceviz şekilli bir bezdir. Erkeklerde en sık görülen kanser tiplerinden biridir. Genellikle prostat kanserleri yavaş büyür ve başlangıçta ciddi zarara neden olmayabileceği prostat bezi ile sınırlıdır. Bununla birlikte, bazı prostat kanseri türleri yavaşça büyür ve ciddi tedavi gerektirmezken, bazı tipler agresiftir ve vücuda hızla yayılabilir. Erken tespit edilen prostat kanserinde – hala prostat bezi ile sınırlı olduğunda – başarılı tedavi şansı daha yüksektir. Prostat Kanseri Taraması Dijital rektal muayenede doktorunuz eldivenli, yağlanmış bir parmağı rektumunuza sokar ve genişleme, hassasiyet, topaklar veya sert noktalar için prostat bezinin arka duvarını kontrol eder. Prostat kanseri semptomları olmayan sağlıklı erkeklerin test edilip edilmeyeceği tartışmalıdır. Tıbbi kuruluşlar tarama konusunda ve fayda sağlayıp sağlamadığını kabul etmemektedir. Bazı tıbbi kuruluşlar, erkeklerin 50’li yaşlarında prostat kanseri taramasını ya da prostat kanseri için risk faktörleri olan erkeklerin daha erken dönemde test yapmalarını önermektedir. Doktorunuzla özel durumunuzu ve taramanın yararlarını ve risklerini tartışın. Birlikte prostat kanseri taramasının sizin için uygun olup olmadığına karar verebilirsiniz. Prostat tarama testleri şunları içerebilir: Dijital rektal test (DRE). Bir DRE sırasında, doktorunuz rektuma bitişik prostatınızı incelemek için rektumunuza eldivenli, yağlanmış bir parmağını sokar. Doktorunuz bezin yapısında, boyutunda veya şeklinde herhangi bir anormallik bulduysa, daha fazla teste ihtiyacınız olabilir. Prostat spesifik antijen (PSA) testi. Kolunuzdaki bir damardan bir kan örneği alınır ve prostat beziniz tarafından doğal olarak üretilen bir madde olan PSA için analiz edilir. Kan akışınızda az miktarda PSA bulunması normaldir. Bununla birlikte, normalden daha yüksek bir seviyede bulunursa, prostat enfeksiyonu, enflamasyon, genişleme veya kansere işaret edebilir. DRE ile kombine PSA testi, prostat kanserlerini ilk aşamalarında tanımlamaya yardımcı olur. Bu nedenle, prostat kanseri taraması etrafında tartışma devam ediyor. Prostat Kanserinin Teşhisi Bir DRE veya PSA testi anormalliği tespit ederse, doktorunuz aşağıdaki gibi prostat kanseriniz olup olmadığınıı belirlemek için daha ileri testler önerebilir: Ultrason. Diğer testler endişeleri dile getirirse, doktorunuz prostatınızı daha iyi değerlendirmek için transrektal ultrason kullanabilir. Rektumunuza bir puro boyutu ve şeklinde küçük bir prob yerleştirilir. Prob, prostat bezinin bir resmini oluşturmak için ses dalgaları kullanır. Prostat dokusunun bir örneğini alma. İlk test sonuçları prostat kanseri olduğunuzu gösteriyorsa, doktorunuz prostattan (prostat biyopsisi) bir hücre örneği toplamak için bir prosedür önerebilir. Prostat biyopsisi genellikle doku toplamak için prostat içine sokulan ince bir iğne kullanılarak yapılır. Doku örneği, kanser hücrelerinin mevcut olup olmadığını belirlemek için laboratuarda analiz edilir. MRI füzyonu. Halen dünya çapında geliştirilmekte iken, prostat biyopsisine ve tanısına yardımcı olmak için MRI füzyonu gittikçe daha fazla kullanılmaktadır. Prostat Kanserinin Agresif Olup Olmadığını Belirleme Bir biyopsi, kanser varlığını doğruladığında, bir sonraki adım, kanser hücrelerinin agresifliğini (derecesini) belirlemektir. Bir laboratuvar patoloğu, kanser hücrelerinin sağlıklı hücrelerden ne kadar farklı olduğunu belirlemek için kanser hücresinin bir örneğini inceler. Daha yüksek bir not, daha hızlı yayılma olasılığı daha yüksek olan daha agresif bir kanseri gösterir. Prostat kanseri hücrelerinin derecesini değerlendirmek için kullanılan en yaygın ölçek Gleason skoru olarak adlandırılır. Gleason skorlaması iki sayıyı birleştirir ve 2 (nongresif kanser) ile 10 (çok agresif kanser) arasında olabilir. Ek olarak, riskleri daha doğru bir şekilde değerlendirmek ve agresif prostat kanserini saptamak için giderek artan bir şekilde kullanılan genomik testlerde vardır. Mayo Clinic doktorları ve araştırmacıları prostat kanseri için biyobelirteçlerin geliştirilmesinde liderdir. Mayo Clinic’in Bireyselleştirilmiş Tıp Merkezi’ndeki doktorlar, prostat kanserli erkeklere yönelik tedaviyi daha iyi bir hale getirmek ve tedaviyi optimize etmek için kandaki ve prostat dokusunda biyomarkerlerin kullanımı üzerine yapılan araştırmaları ilerletiyorlar. Teknoloji, bakıcıların önemsiz ve önemli prostat kanseri arasında ayrım yapmasına yardımcı olur ve ayrıca cerrahiye giden erkeklerde özellikle agresif prostat kanserini tanımlar. Kanserin Ne Kadar Yayıldığını Belirleme Prostatın transrektal biyopsisi Transrektal bir biyopsi sırasında, bir biyopsi tabancası, ince bir iğneyi hızlı bir şekilde prostat bezinin şüpheli bölgelerine yansıtır ve küçük doku kesitleri analiz için çıkarılır. Bir prostat kanseri teşhisi yapıldıktan sonra, doktorunuz kanserin derecesini (evresini) belirlemek için çalışır. Doktorunuzun kanserinizin prostatınızın ötesine yayılmış olabileceğinden şüphelenmesi durumunda, aşağıdaki görüntüleme testlerinden biri veya daha fazlası önerilebilir: Kemik taraması Ultrason Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) Pozitron emisyon tomografi (PET) taraması Mayo Clinic’te bakıcılar, yeni teşhis edilen prostat kanserinin yaygınlığını ve hastalığın yakındaki lenf nodlarına yayılıp yayılmadığını tespit etmek için prostat spesifik membran antijen (PSMA) çalışmalarına da dönebilir. Her insan için her test uygun olmayabilir. Doktorunuz, bireysel durumunuz için hangi testlerin en iyi olduğunu belirlemenize yardımcı olacaktır. Doktorunuz kanserinizi bir aşamaya atamak için bu testlerden alınan bilgileri kullanır. Prostat kanseri aşamaları, I ila IV arasında değişen Romen rakamları ile gösterilir. En düşük aşamalar, kanserin prostatla sınırlı olduğunu gösterir. Evre IV’e göre, kanser prostatın ötesinde büyümüştür ve vücudun diğer bölgelerine yayılmış olabilir. Kanser evreleme sistemi gelişmeye devam ediyor ve doktorlar kanser teşhis ve tedavisini geliştirdikçe daha da karmaşıklaşıyor. Doktorunuz sizin için doğru olan tedavileri seçmek için kanser aşamalarını kullanır. Prostat Kanseri Tedavisi Prostat kanseri tedavi seçenekleriniz, kanserinizin ne kadar hızlı büyüdüğü, ne kadar yayıldığı ve genel sağlığınızın yanı sıra tedavinin potansiyel yararları veya yan etkileri gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Acil Tedavi Gerekli Olmayabilir Düşük riskli prostat kanseri teşhisi konan erkekler için, tedavi hemen gerekli olmayabilir. Bazı erkekler asla tedaviye ihtiyaç duymaz. Bunun yerine, doktorlar bazen aktif sürveyansı önerirler. Aktif izlemde kanserin ilerlemesini izlemek için düzenli takip kan testleri, rektal muayeneler ve muhtemelen biyopsiler yapılabilir. Testler kanserin ilerlediğini gösteriyorsa, ameliyat veya radyasyon gibi prostat kanseri tedavilerini tercih edebilirsiniz. Aktif izlem, kansere neden olan, semptomlara neden olmayan, çok yavaş büyümesi beklenen ve prostatın küçük bir alanı ile sınırlı bir seçenek olabilir. Aktif sürveyans, başka bir ciddi sağlık sorunu olan veya ileri yaşta olan ve kanser tedavisini daha zorlaştıran kişiler için de düşünülebilir. Aktif gözetim, kanserin, tedaviler arasında daha az büyümesi ve kansere yakalanma olasılığını artıracak şekilde büyüyüp yayılabileceği riski taşır. Prostatı Çıkarmak için Ameliyat Prostat kanseri ameliyatı prostat bezini (radikal prostatektomi), etraftaki bazı dokuları ve birkaç lenf bezini çıkarmayı içerir. Radikal prostatektomi çeşitli yollarla yapılabilir: Ameliyatta yardımcı olmak için bir robot kullanmak. Robot destekli cerrahi sırasında, aletler bir mekanik cihaza (robot) takılır ve birkaç küçük insizyonla karnınıza sokulur. Cerrah bir konsolda oturur ve aletleri hareket ettirmek ve robotu yönlendirmek için el kumandalarını kullanır. Robotik prostatektomi cerrahın geleneksel minimal invaziv cerrahiyle mümkün olandan daha hassas hareketler yapmasına olanak sağlayabilir. Karnınıza bir kesik atılması. Retropubik cerrahi sırasında, prostat bezi alt karın bölgesindeki bir insizyondan çıkarılır. Özel durumunuz için hangi ameliyat türünün en uygun olduğunu doktorunuzla tartışın. Radikal prostatektomi, üriner inkontinans ve erektil disfonksiyon riski taşır. Doktorunuza, durumunuza, seçtiğiniz prosedür türüne, yaşınıza, vücut tipinize ve genel sağlığınıza bağlı olarak karşılaşabileceğiniz riskleri açıklamalarını isteyin. Radyasyon Tedavisi Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili enerji kullanır. Prostat kanseri radyasyon tedavisi iki şekilde sağlanabilir: Vücudunuzun dışından gelen radyasyon (dış ışın radyasyonu). Harici ışın radyasyon tedavisi sırasında, bir makine vücudunuzun etrafında hareket ederken, X-ışınları veya protonlar gibi yüksek güçlü enerji ışınlarını prostat kanserine yönlendirirken bir masa üzerinde uzanırsınız. Genellikle haftalarca haftada beş gün boyunca harici ışın radyasyon tedavisi görürsünüz. Radyasyonun vücudunuzun içine yerleştirilmesi (brakiterapi). Brakiterapi, prostat dokusunda birçok pirinç boylu radyoaktif tohumun yerleştirilmesini içerir. Radyoaktif tohumlar, uzun bir süre boyunca düşük bir radyasyon dozu verir. Doktorunuz, ultrason görüntülerinin yönlendirdiği bir iğne kullanarak prostatınızdaki radyoaktif tohumları implante eder. İmplante edilen tohumlar nihayet radyasyon yaymayı bırakmaz ve çıkarılmasına gerek yoktur. Radyasyon tedavisinin yan etkileri arasında, ağrılı, sık veya acil idrara çıkmanın yanı sıra, dışkılarken gevşek dışkı veya ağrı gibi rektal semptomlar yer alabilir. Erektil disfonksiyon da oluşabilir. Hormon Tedavisi Hormon tedavisi, vücudunuzun erkek hormonu testosteronunu üretmesini durdurmak için yapılan bir tedavidir. Prostat kanseri hücreleri büyümelerine yardımcı olmak için testosterona güvenir. Testosteron kaynağının kesilmesi, kanser hücrelerinin ölmesine veya daha yavaş büyümesine neden olabilir. Hormon tedavisi seçenekleri şunları içerir: Vücudunuzun testosteron üretmesini engelleyen ilaçlar. Lüteinizan hormon salgılatıcı hormon (LH-RH) agonistleri olarak bilinen ilaçlar testislerin testosteron yapmak için mesaj almasını engeller. Bu tip hormon terapisinde tipik olarak kullanılan ilaçlar arasında, löprolid (Lupron, Eligard), goserelin (Zoladex), triptorelin (Trelstar) ve histrelin (Vantas) yer alır. Bazen kullanılan diğer ilaçlar arasında ketokonazol ve abirateron (Zytiga) bulunur. Testosteronun kanser hücrelerine ulaşmasını engelleyen ilaçlar. Anti-androjenler olarak bilinen ilaçlar, testosteronun kanser hücrelerine ulaşmasını önler. Örnekler bikalutamid (Casodex), nilutamid (Nilandron) ve flutamidi içerir. Diğer hormon terapileri artık etkili olmadığında ilaç enzalutamid (Xtandi) bir seçenek olabilir. Testisleri çıkarmak için ameliyat (orşiektomi). Testislerinizi çıkarmak vücudunuzdaki testosteron seviyelerini azaltır. Making an incision in your abdomen. Hormon tedavisi, kanseri ilerletmek ve tümörlerin büyümesini yavaşlatmak için ileri prostat kanserli erkeklerde kullanılır. Erken evre prostat kanserli erkeklerde, radyasyon tedavisinden önce tümörleri küçültmek için hormon tedavisi kullanılabilir ve bu da radyasyon tedavisinin başarılı olması olasılığını artırabilir. Hormon tedavisinin yan etkileri arasında erektil disfonksiyon, sıcak basması, kemik kütlesinin kaybı, cinsiyetin azaltılması ve kilo alımı sayılabilir. Dondurucu Prostat Dokusu Kriyocerrahi veya kriyoablasyon, kanser hücrelerini öldürmek için dokuyu dondurmayı içerir. Prostat kanseri için kriyocerrahi sırasında, prostatta ultrason görüntüleri kılavuz olarak kullanılarak küçük iğneler yerleştirilir. İğnelere çok soğuk bir gaz konur ve bu da çevre dokuların donmasına neden olur. Dokuyu tekrar ısıtmak için iğneye ikinci bir gaz yerleştirilir. Donma ve çözülme döngüleri kanser hücrelerini ve etraftaki bazı sağlıklı dokuları öldürür. Prostat kanseri için kriyocerrahi kullanmaya yönelik ilk girişimler, yüksek komplikasyon oranları ve kabul edilemez yan etkiler ile sonuçlanmıştır. Bununla birlikte, yeni teknolojiler komplikasyon oranlarını düşürmüş, kanser kontrolünü iyileştirmiş ve prosedürü tolere etmeyi kolaylaştırmıştır. Kriyocerrahi, radyasyon tedavisi yardımcı olmamış erkekler için daha sık bir kurtarma terapisi olarak kullanılmaktadır. Kemoterapi Kemoterapide, kanser hücreleri de dahil olmak üzere hızla büyüyen hücreleri öldürmek için ilaçlar kullanır. Kemoterapi, kolunuzdaki bir serum yoluyla, hap şeklinde veya her iki şekilde de uygulanabilir. Kemoterapi, uzak vücut bölgelerine yayılan prostat kanseri olan erkekler için bir tedavi seçeneği olabilir. Kemoterapi, hormon tedavisine cevap vermeyen kanser hastaları için de bir seçenek olabilir. Biyolojik Terapi Biyolojik terapi (immünoterapi) vücudunuzun bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı savaşmaları için kullanır. Gelişmiş, tekrarlayan prostat kanserini tedavi etmek için sipuleucel-T (Protein) adı verilen bir tür biyolojik tedavi geliştirilmiştir. Bu tedavi kendi bağışıklık hücrelerinizin bir kısmını alır, onları bir laboratuvarda prostat kanserine karşı savaşmak için genetik olarak çalıştırır, daha sonra hücreleri tekrar damar yoluyla vücuda enjekte eder. Bazı erkekler bu tedaviye kanserlerinde bir miktar iyileşme ile yanıt verirler, ancak tedavi çok pahalıdır ve çok sayıda tedavi gerektirir. Alternatif Tıp Tamamlayıcı veya alternatif tedaviler prostat kanserini iyileştiremez. Bununla birlikte, tamamlayıcı ve alternatif prostat kanseri tedavileri, kanserin yan etkileri ve tedavisi ile başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Kanser teşhisi konan neredeyse herkes bir noktada bazı sıkıntılar yaşıyor. Rahatsız, üzgün, kızgın ya da endişeli hissedebilirsiniz. Uyumakta zorluk çekebilir veya sürekli olarak kanseriniz hakkında düşünebilirsiniz. Birkaç tamamlayıcı tıp tekniği, aşağıdakiler dahil olmak üzere, sıkıntılarınızla başa çıkmanıza yardımcı olabilir: Sanat Terapisi Dans veya hareket terapisi Egzersiz Meditasyon Müzik terapisi Rahatlama teknikleri Tinsellik Duygularınızı ve endişelerinizi doktorunuzla tartışın. Bazı durumlarda, sıkıntı tedavisi ilaç gerektirebilir. Kanser ile Başa Çıkmak ve Destek Prostat kanseri teşhisi aldığınızda, inançsızlık, korku, öfke, anksiyete ve depresyon gibi çeşitli duygular yaşayabilirsiniz. Zamanla, her insan prostat kanseri teşhisi ile baş etme yolunu bulmuştur. Sizin için neyin işe yaradığını görünceye kadar, şunları deneyebilirsiniz: Prostat kanseri hakkında rahat olmak için tedavi gidişatını öğrenin. Tedaviden ve tedaviden sonraki yaşamdan neler beklendiğinizi anlamak için kanser ve tedavisi hakkında bilmeniz gerekenleri öğrenin. Arkadaşlarınızı ve ailenizi kendinize yakın tutun. Arkadaşlarınız ve aileniz tedaviniz sırasında ve sonrasında size destek sağlayabilir. Konuşmak için yakın arkadaş ya da aile yakınını seçmeniz, stresli veya bunalmış hissettiğinizde size yardımcı olabilir. Diğer kanser mağdurları ile bağlantı kurun. Arkadaşlar ve aile her zaman kanserle yüzleşmenin nasıl bir şey olduğunu anlayamaz. Diğer kanser mağdurları, size eşsiz bir destek ağı sağlayabilir. Kendinize iyi bakın. Meyve ve sebze ile dolu bir diyet yaparak kanser tedavisi sırasında kendinize iyi bakmalısınız. Haftanın çoğu günü egzersiz yapmaya çalışın. Her gece yeterince uyuyun, böylece dinlenmiş hissederek uyanabilirsiniz. Cinsel ifadenize devam edin. Erektil disfonksiyonla karşılaşırsanız, doğal reaksiyonunuz tüm cinsel temastan kaçınmak olabilir. Ancak, eşinizle cinselliği paylaşmaya devam etmenin bir yolu olarak dokunma, tutma, kucaklama ve okşamayı düşünün. Randevunuz İçin Hazırlanın Sizi endişelendiren belirtileriniz varsa, vakit kaybetmeden doktordan randevu alın. Sorununuzun ne olduğundan emin değilseniz, prostatınızla ilgili bir sorununuz olabileceğini düşünüyorsanız, bir idrar yolu uzmanına (ürolog) yönlendirilebilirsiniz. Prostat kanseri teşhisi konduğunda, kanser uzmanı (onkolog) ya da kanseri tedavi etmek için radyasyon terapisi kullanan bir uzmana (radyasyon onkoloğu) yönlendirilebilirsiniz. Randevular kısa olabileceğinden , hazırlıklı olmak iyi bir fikirdir. İşte size hazırlanmanıza ve doktordan ne beklemeniz gerektiğine yardımcı olacak bazı bilgiler: Herhangi bir randevu öncesi kısıtlamalarından haberdar olun. Randevuyu hazırlarken, beslenmenizi kısıtlamak gibi önceden yapmanız gereken bir şey olup olmadığını öğrenin. Randevuyu planladığınız nedenden alakasız görünebilecek olsa bile bütün belirtilerinizi yazın. Önemli stresler veya son yaşam değişiklikleri de dahil olmak üzere önemli kişisel bilgilerinizi yazın. Aldığınız tüm ilaçlar, vitaminler veya takviyelerin bir listesini yapın. Bir aile üyesi veya arkadaşınızı yanınıza almayı düşünün. Bazen randevu sırasında verilen tüm bilgileri hatırlamak zor olabilir. Size eşlik eden biri, unuttuğunuz bir şeyi hatırlayabilir. Doktorunuza sormak için sorular hazırlayın. Doktorunuzla geçirdiğiniz süre sınırlıdır, bu yüzden soruların bir listesini hazırlamak zamanınızı en iyi şekilde değerlendirmenize yardımcı olabilir. Prostat kanseri için doktorunuza sormanız gereken bazı temel sorular: Prostat kanserim var mı? Prostat kanserim ne kadar büyük? Prostat kanserim prostatımın ötesine yayıldı mı? Gleason skorum nedir? Prostat spesifik antijen (PSA) seviyem nedir? Daha fazla teste ihtiyacım olacak mı? Tedavi seçeneklerim nelerdir? Benim için en iyisi olduğunu düşündüğünüz bir tedavi seçeneği var mı? Kanser tedavisine hemen ihtiyacım var mı yoksa kanserin büyüyüp büyümediğini görmek mümkün mü? Her tedavinin potansiyel yan etkileri nelerdir? Aklınıza gelen başka sorular varsa doktorunuza sormaktan çekinmeyin. Ayrıntılar VATAN'da Hazırlayan: Ahmet Baba Kaynak:www.mutluvesaglikli.com/prostat-kanseri-teshis-tedavi/