Ramazan ayının, sigara bağımlılığından kurtulmak için iyi bir fırsat olduğunu belirten Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneğinden Prof. Dilek Toprak, özellikle sahurda üst üste içilen sigaranın yarattığı riske dikkat çekti, sahurda günlük nikotin stoklarını almaya çalışan içicilerin arka arkaya içtikleri sigaranın ölüm riskini arttırdığını söyledi. “Sosyal medya kullanım amaçlarını kişilere sorduğumuzda genelde yakın çevre, aile ve dostlar ile iletişim içerisinde kalmak ve görünür olmak gibi cevaplar alıyoruz. Ama bu durum çoğu zaman, yalancı-sahte dijital kimlikler oluşmasına neden olup kişilerin hayatlarını olumsuz etkilemektedir” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Gözde Gündoğdu Meydaneri, sosyal medyada insanların olduklarından çok farklı bir profil çizebildiklerine vurgu yapıyor: “Sosyal medya kullanımı esnasında oluşan riskli durumlardan biri de sosyal medyanın verdiği bağımsızlık ortamına bağlı, kişinin olmak istediği yer ile olduğu yer arasındaki uçurumu kapatma çabasıyla kendisini olduğundan farklı göstermesidir. Buna bağlı olarak kişilerin, gerçek ile yüzleşmekten kaçınması gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor.” SOSYAL MEDYA BAĞIMLISI OLDUĞUNUZU NASIL ANLARSINIZ? Sosyal medya bağımlılığının, diğer bütün bağımlılıklarda olduğu gibi ödüllendirme sisteminin devreye girmesi ile oluştuğunu dile getiren Doktor Gözde Gündoğdu Meydaneri, “Bu bağlamda; sosyal medyayı kullanmıyorken eksiklik hissediyorsak, sabah kalktığımızda ilk önce aklımıza elimize telefon almak geliyorsa, her gün normalde geçirdiğimiz saatten çok daha fazla saat geçirmeye başladıysak, telefonu sık sık bildirim gelmiş mi diye kontrol ediyorsak, işlevselliğimiz buna bağlı olarak bozuldu ve aklımız sürekli orada kalmaya başladı ise sosyal medya bağımlısı olma yolunda ilerliyoruz demektir” değerlendirmesinde bulunuyor. İDEAL KULLANIM SÜRESİ NE KADAR OLMALI? Kişiden kişiye değiştiği için sosyal medya için ideal bir kullanım süresinden bahsedilemeyeceğini söyleyen Psikiyatri Uzmanı, “Çünkü bazı işlerimizin dijital ortamdan yürütülmesi gerekiyor, bunun yanında mesleğini bizzat sosyal medya üzerinden icra etmesi gereken kişiler var. Burada önemli olan, kullanımı kontrol edebilmektir. Bireylerin kendisini tutamayıp sık sık sosyal medyaya yönelmesi, uyku düzeninin bozulması ve günlük hayatındaki işlerini aksatması, ilişkilerinin bozulması o kişiler için bağımlılık açısından riskli bir kullanımdır. Kişinin hayatındaki dengeleri düzgün kurması lazım” diyor. ÇOCUKLAR NASIL KONTROL EDİLEBİLİR? Ebeveynlerin, çocuklar ile geçirdikleri zamanın kalitesini arttırarak onları sosyal medyadan uzak tutabileceğini ifade eden Dr. Meydaneri, şöyle devam ediyor: “Çocuk ile birlikte dışarı çıkmak, oyun oynamak gibi sosyal aktivitelerde bulunularak çocuğun tablet/telefon kullanımı engellenebilir. Yine de çocuğun dikkatini bir şekilde, telefon ya da tablet çekiyor ise ona hissettirmeden dikkatini farklı bir alana kaydırmak gerekir. Bunlar bir anda başarılamasa da yavaş yavaş çocuk ilgilisini farklı alanlara kanalize etmeye başlayacaktır. Çocuklar istedikleri olmayınca ebeveynleri ile kavga edebilirler. Önemli olan çocuğa hayır diyebilmek ve sınır koyabilmektir. Çocuğa bir kere hayır denildiğinde çocuk ilk etapta ağlayıp bağırsa da bir süre sonra bunu kabul edecek ve ağlamanın, dediğini yaptırmaya giden bir araç olduğunu düşünmekten vazgeçecektir.” STALK YAPMAK BAĞIMLILIK MI? Sosyal medyada birini takip etmenin bağımlılık olup olmadığına da değinen Psikiyatri Uzmanı Meydaneri, “Yani bire bir stalk yapmak bağımlılıktır diyemeyiz çünkü, “merak etmek” insan psikolojisinde kişiyi bir şeyler öğrenmeye, yapmaya ve motive etmeye sevk eden bir dürtüdür. Önemli olan bu merakın düzeyi ve hangi nesneye ne amaçla yöneldiğidir. Bir kişinin başkasının hayatını merak etmesi bir dereceye kadar normal olabilir ama birey artık kendisine ve çevresine zarar vermeye başladıysa, zihni çoğunlukla izlediği kişiyle meşgul, kıskançlık ve nefret gibi duygular besliyor ve günlük hayatı etkileniyor ise bu kişilerin yardım alması gerekmektedir” diye konuşuyor. BAĞIMLILIKTAN KURTULMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR? Dr. Gözde Gündoğdu Meydaneri, sosyal medya bağımlılığından kurtulmak ve sosyal medya kullanımını kontrol altında tutmak için yapılabilecekleri ise “Kişiler sosyal medyaya aktardığı hayat enerjisinin bir kısmını, kendi günlük gerçek iletişimlerinde kullanabilirler. Ya da en azından uzun zamandır görmediği bir arkadaşı ile otururken telefonlarını çantalarına koyabilirler. Bireyler sosyal medya kullanım saatlerine kendileri sınırlandırma getirebilir. Kişiler, sosyal hayatın içerisinde kendilerine uygun, gerçek ve kendilerini tatmin eden uğraşlar edinmelidirler. Bu konuda irademizi ortaya koyamıyorsak ve sosyal medya hayatımızı günden güne daha çok ele geçirmeye başladıysa, profesyonel yardım almamız kesinlikle gerekmektedir” şeklinde aktarıyor.