Yaklaşık iki yıldır yürütülüp de sona yaklaşan Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 – 2017) konusuna zaman zaman ama kısaca değindim. TAK bu konu ile ilgilendi ve Yılmaz Yakar bana bu konuda sorular sordu. O soruları yanıtladım. TAK bu konuda yayımını yaptı. Konu medyaya yansıdı. Sorularla yanıtlarını, benim köşemde de yayımlamak iyi olur diye bu düşündüm.
Sorular ve yanıtları şöyledir:
YILMAZ YAKAR’IN (TAK) SORULARI VE YANITLARI
SORU 1: Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi ile ilgili proje hakkında bilgi verir misiniz?
YANIT: Kıbrıs Türkleri olarak, yaklaşık 450 yıldır var olduğumuz, Türkçe konuşup Türk diliyle edebiyat yarattığımız Kıbrıs adasında; edebi kitap yayımlayan yaklaşık 400 yazar/şair yetiştirdik. Aslında bu sayı çok daha fazladır, çünkü 400 sayısı yalnızca kitabı çıkmış olanları içerir. Oysa biliyoruz ki çok sayıda başka yazarımız/şairimiz da ürün verdi ama bu ürünleri kitaplaştıramayıp yalnızca gazete ve dergilerde yayımlayabildi.
En önemlisi bugüne kadar Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi yazılmadı. Bazı araştırmalar yapılmadı değil ama edebiyat tarihi şeklinde değil! Yürüttüğümüz ve basım aşamasına gelen Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 0 2017) ile edebiyatımızın 450 yıllık envanteri de çıkmış olacak.
Soru: 2 Projeyi kim yürütüyor?
Yanıt: Proje, başkanı olduğum KIBATEK Vakfı ile Prof. Dr. Sayın Mustafa Tümer’in Rektörlüğünü yürüttüğü KISBÜ’nün (Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi) ortak projesi olup projeyi ben ve Prof. Dr. Oğuz Karakartal yürütüyoruz..
Soru: 3 “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi”nin kapsamı ve içeriği nedir?
Yanıt: Kıbrıs Türkleri’nin adaya gelirken getirdiği ve 1571 – 2017 arasında ürettiği masal, halk hikâyesi, fıkra, bilmece, tekerleme, türkü, mani, ninni, ağıt, bilmece, atasözü, deyim ve diğer sözel değerlerle zengin bir halk edebiyatımız var.
Ayrıca şiir, roman, öykü, oyun, tiyatro, anı, gezi, deneme, anlatı ve bunun gibi yazınsal türlerde yazılmış yüzlerce eser var.
1571 – 2017 arasında bu adada yaratılan Halk Edebiyatı ürünleri ile yazılı edebiyat bağlamında yaratılan tüm yazınsal eserlerin ve doğal olarak yazınsal eseri olan tüm yazar ve şairlerin çalışmada yer alması hedeflendi. Diyebilirim ki en az %95 oranında bu başarıldı. Tüm çabalara karşın maalesef ulaşılamayan eserler var. %100’e ulaşamamanın nedeni bu!
Soru: 4 Proje nasıl başladı?
Yanıt: Çok uzun yıllardan beri kişisel olarak hayalimdi. Projenin yaşama geçme çalışmaları, 4 yıl önce Lefkoşa’da Prof. Dr. Oğuz Karakartal’ın evinde, Sayın Karakartal, rahmetli Harid Fedai ile Ali Nesim ve ben bu çalışmayı başlatma kararı aldık. Ne yazık ki Sayın Harid Fedai ile Ali Nesimi kaybettik. Son aşamada projeyi, yukarıda da belirttiğim gibi KISBÜ-KIBATEK işbirliği ve TC Büyükelçiliği maddi desteği ile hayata geçirdik.
Soru: 5 Proje ne aşamada?
Yanıt: Basım aşamasındayız. Büyük boy (A4 – ansiklopedi boyutu) 5 ciltten oluşan bir eser çıkacak. Her cilt yaklaşık 800 – 1000, tümü yaklaşık 4500 sayfa olacak.
Soru: 6 Bunu siz ve Oğuz bey mi yazdınız?
Yanıt: Yalnız ikimiz değil!... Yaklaşık 80 akademisyen ve araştırmacının katkısı var proje yazımında!
Soru: 7 Ne zaman çıkar?
Yanıt: Birkaç ay içinde..
Soru: 8 Eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Yanıt: Yalnız edebiyat tarihimiz değil, beş ciltlik KIBRIS TÜRK EDEBİYATI ENVANTERİ ve çok kapsamlı bir kaynak eser çıkacak.
Bu vesile ile çalışma arkadaşım Oğuz Karakartal’a, KISBÜ Rektörü Mustafa Tümer’e, eski rektör İsmail Güleç’e, proje asistanımız Nihal Agan’a, katkı koyan 80 akademisyen ile yazara ve Sayın Büyükelçi Ali Murat Başçeri ile eski Büyükelçi Derya Kanbay’a teşekkür ederken; projeyi birlikte başlattığımız rahmetli Harid Fedai ile Ali Nesim’i saygı ile anıyorum.
SONUÇ OLARAK
Soru ve yanıtlar yukarıdaki gibi! Sanırım söylenebilecekler söylendi. Bir konuya açıklık getirmek istiyorum.
Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi için yapılan çalışma, üç temele/ilkeye dayandırıldı.
- 1571 – 2007 tarih aralığı belirlendi.
- Konunun yazınsal türler (şiir, roman, öykü, tiyatro, anı, gezi, deneme) bağlamında ele alınması uygun görüldü.
- Her yazınsal türde ele alınacak ürünler için tek ölçüt saptandı: İçeriğine, yazınsal değerine, düşünsel/sanatsal dayanağına bakmadan kitaplaşmış olması!
Elbette ki Halk Edebiyatı bağlamında bu üç temele göre değil, kendi özgün ve geleneksel türlerine göre (masal, halk hikâyesi, fıkra, bilmece, tekerleme, destan, türkü, mani, ninni, ağıt, bilmece, atasözü, deyim ve diğer sözel değerler) çalışma yapıldı. Esasen Halk Edebiyatı ürünleri genellikle anonim nitelik taşır.
Yakın bir tarihte, yaklaşık 4000 – 4500 sayfa ve beş cilt (büyük/ansiklopedik boy) olarak somutlaşacak olan Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 – 2017), bir bakıma Kıbrıs Türk Edebiyatı Envanteri olarak da işlev görecek; Kıbrıs Türk Halkı’nın toplumsal belleğini inanılmayacak boyutta besleyecek; bilim adamları ve araştırmacılar için hazine değerinde zengin kaynak olarak işlev görecektir.
NOT: İrsen Küçük liseden, kısa bir dönem sınıf arkadaşım! Yıllar sonra, (ayrı yönlere yönelmiş olsak da) yollarımız politikada çakıştı. İktidar – muhalefet çatışmalarının tavan yaptığı dönemlerde bile aramızda kırgınlık olmadı. Siyaset sahnemizde yıllarca var oldu. Onu yitirdik. Allah rahmet eylesin. Eşi ve yakınlarına başsağlığı ve sabır dilerim.
