Bu yazıyı, 7 Şubat 2023 Salı günü için, MASDER’in konuğu olarak katıldığım “Kıbrıs Türk Edebiyatı Ve Mağusa” başlıklı güzel söyleşi (4 Şubat 2023 Cumartesi) vesilesiyle kaleme almıştım. Ne yazık ki 6 Şubat (2023) günü Kahramanmaraş merkezli büyük deprem felâketini yaşadık. Bunun üzerine, yazım hazır olduğu halde Vatan’a göndermedim ve o gün yazım çıkmadı. O yazıyı güncelleyerek paylaşıyorum.
***
Bilmeyenler için yazayım: MASDER, Mağusa Suriçi Derneği’nin kısa/simge adı! 2006 yılında insiyatif olarak ortaya çıkmış, 2010 yılında Dernek olmuş. “Amacı, Mağusa Suriçi’nin kültürel, turistik, sosyo-ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunmak!” Mağusa ile Kuzey Kıbrıs’ın önemli değerleri olan farklı medeniyetlere ait eski eserleri koruma ve tanıtmayı, bu eserlerin bulunduğu Mağusa Suriçi’ni tercih edilen bir destinasyon haline getirmeyi hedefler.
Başka bir anlatımla ve çok özet olarak amaç ve hedef, Mağusa Suriçi için “farkındalık” yaratmak!
MASDER’in, amaç ve hedefleri için yürüttüğü başarılı çalışmalar arasında, 2015 yılı Şubatı’nda programlanan ve hafta sonları dışında sürdürülmekte olan sunum/söyleşiler’ de vardır. Benim söyleşim de bunlardan biri oldu.
***
Söyleşi sonunda MASDER Başkanı Rifat Yalınç, bütün inceliğiyle kendisinin yayıma hazırladığı ve hafta sonu sohbetlerinin ilk yirmisini içeren “Mağusa Hikâyeleri”nin Türkçe ve İngilizce nüshalarını imzalayarak verdi. Benim için bundan güzel bir hediye olamazdı. Kitabın İngilizce adı “Stories of Famagusta!”
“Mağusa Hikâyeleri” 154 sayfa ve dolu dolu! Keyifle ve soluksuz okunabilen bir kitap! Mini bir ansiklopedi gibi! Genelde Mağusa özelde Suriçi için bir bilgi hazinesi! Kentin tarihinden tarihî yerlerine, karakterlerinden simge ve kurumlarına kadar zengin bir içeriği var.
Sayın Rifat Yalınç, yazdığı Önsöz’de, kitabın basıldığı 2020 Temmuzu’na kadar 140’tan fazla sohbetin kayda alındığını belirtir. Günümüze kadar bu sayı 200’e yaklaşmış olmalı! Düşünüyorum da 20 sohbetten bu denli zengin içerikli bir kitap çıktıysa 200 sohbetten nasıl bir içerik çıkar? En basit Aristo mantığıyla 10 kitaplık, binlerce sayfalık bir içerik, ansiklopedi nitelikli beş ciltlik dev bir eser!
Kuşkusuz, Sayın Yalınç’ın belirttiği gibi, ortaya konan akademik bir çalışma değildir ama bu durum, kitabın ve içeriğinin değerini düşürmez. Konuşmacılar, kendi alanlarında uzman ve deneyimli kişilerdir. Anlattıkları değişik sosyal bilimciler için altın değerinde hazinedir. Kaldı ki MASDER konuşmacılarının sunumlarının önemli bir kısmı “sözlü tarih” olarak nitelenebilir.
***
Tek başına “Mağusa Hikâyeleri” kitabı bile, MASDER’in yüzünü aka çıkarmak için yeterlidir ama bu kitap Derneğin tek başarısı değildir. Ortaya koyduğu çalışmalar sonucunda görüşü sorulan/değerlendirilen, amaçları ve hedefleri doğrultusunda yaptığı lobiciliği karşılık bulan saygın bir sivil toplum örgütüdür MASDER! Küçük maddî kaynaklarla belirgin ve somut adımlar da atmaktadır kendi doğruları çerçevesinde! Eski eserleri işaretleyen “Yönlendirici Tabelalar,” yedi dilde yayımlanan “Mağusa Suriçi Yürüyüş Parkuru” (haritalı) broşür gibi!
Mağusa Suriçi Derneği’nin çok yönlü başka çalışmalar da yapmaktadır. Bu bağlamda:
-Benzer kurum, kuruluş ve derneklerle kültürel, sanatsal, geleneksel, folklorik etkinlikler programlayıp uygulamaya koymaktadır.
-Mağusa Suriçi’ne doğrudan ya da dolaylı katkı koyacak ve farkındalık yaratacak projelere destek vermektedir.
-Ülkesel çevre değerlerine sıkı sıkıya bağlı kalarak Mağusa Suriçi’ne çevreyi koruyucu uygulama ve değerlerin kazandırılması için etkin roller üstlenmektedir..
-Mağusa’nın geliştirilmesine ve MASDER’in amaç ve hedeflerine katkı yapan bilimsel çalışmalara, tarih araştırmalarına destek olmaktadır.
***
Hayatımda onlarca söyleşiye katıldım. MASDER’deki söyleşimin, çok zevk alıp mutluluk duyduğum söyleşilerden biri olduğunu söyleyebilirim. MAS-DER, iş ola kurula ama derin uykuya dalan bir dernek değil! Ben öyle bir derneğin söyleşisine katıldığım için çok mutluyum. Katılmasam çok şey kaybedecektim, katıldığım için kazandım.
Başta Başkan Rifat Yalınç Bey, tüm yöneticilerine, bana bu olanağı verdikleri için teşekkür etmek isterim. Ayrıca onları kutlarım. (Sen çok yaşa MAS-DER!)
***
MASDER’deki sunumumda, Kıbrıs ve Mağusa sevdalısı, her zaman sevgi ile andığım değerli dostum Makedonyalı ozan Razme Kumbaroski’den ve O’nun, Makedonyalı bir Türk şair-yazarı olan Esad Bayram’ın çevirdiği, Ayşen Dağlı’nın şiir diline uyarladığı “Cennet Ada” adlı şiir kitabından da kısaca söz etmiştim. 42 sayfalık kitapta yer alan şiirlerdin büyük çoğunluğu Mağusa ve Mağusa Suriçi üzerinedir. Otello’dan Venedik Sarayı’na, cümbez ağacından kargaya, “Ölü Kent” olarak nitelendirdiği Maraş’tan Salamis’e kadar, Mağusa ile Suriçi’nin özelliği/simgesi olan konuların çoğu ile ilgili ilginç şiirler vardır kitapta! Kumbaroski, MASDER’in ilgi alanındaki eserlerin şiirlerini yazdı adeta! Onun adına, “Gazimağusa” başlıklı şiirini paylaşıp MASDER’e ithaf ediyorum:
Akdeniz’in incisisin sen
Güzelliğin yankısı
Yaratanın övüncü
Güneşin en görkemli doğuşu ve batışı
Sende gizli
Usu ve yalımı evrenin
Düş ile ağrının büyüsü
-Sen o yersin
Kesişme ve bileşkenin
***
Varsıllığın ve bereketin kaynağı
Uyanışın, fark edişin
Yenginin ve yenilginin
Aşkların ve trajedilerin
Ecelerin ve kölelerin harmanısın
***
Benim canıma girdin
O’nun da canında mısın
-Düşün
O, güneşten kopmuş ateşten topun üstünde
Bir insan olsun
Senin ve benim aramızda
Hislerini ve sonsuz etkilerini düşün
***
Hiç kuşkusuz, 6 Şubat 2023 tarihi, Dünya, Türk, Kıbrıs ve Gazimağusa tarihinde ve belleklerde çok acı bir gün olarak yer alacaktır. Gazimağusa’nın kent/kentli belleğinde, artık canımızdan parçaların yani “Şampiyon Melekler”imizin simgeleşmiş anısı ile -kısa sürede somutlaşmasını beklediğimiz- anıtsal varlıkları da olacak. Mağusa ile Suriçi’nin özelliği/simgesi olan konuların çoğu ile ilgili ilginç şiirler yazan Makedonyalı Razme Kumbaroski hayatta olsaydı Şampiyon Melekler için de yazacaktı eminim.
Yine hiç kuşkum yok ki “Şampiyon Melekler”imizin edebiyatımızda da yansıması olacaktır. Bu konuda bazı çalışmalar olduğunu biliyoruz. Bunlar arasında Mağusa’nın güçlü ozanı Bülent Fevzioğlu da vardır. O’nun 18 Şubat 2023 günü sosyal medyada paylaştığı “ŞAMPİYON MELEKLER” şiirini (izniyle) ve -meleklerimizin ruhlarının şad olmasını dileyerek- ben de paylaşıyorum:
ŞAMPİYON MELEKLER
(Vuslatın Divanında…)
Size “veda” edilmez, edilirse günahtır
“Veda” ayrılık demek, kalplerden çıkarmaktır…
Oysa sizin aşkınız bir dua’dır ebedî,
Vuslatın divanında mutlaka buluşmaktır…
***
Hepiniz bir şampiyon, en ulvî meleksiniz
Güne uyanan çiçek… semada meleksiniz…
***
Hüner değil hayatta çokça uzun yaşamak
Boyut değiştirirken! aslolan iz bırakmak…
Şehr-î Kal’a Mağusa, tarihe yazdı sizi
Bize düşen, ayağa kalkıp da alkışlamak..
***
Hepiniz bir şampiyon, en ulvî meleksiniz
Güne uyanan çiçek… semada meleksiniz…
