Meclis tarafından İlçe statüsü verilmesine rağmen 2017 bütçeside herhangi bir kalem ayrılmayışı, hala bu bölgenin değerinin idrak edilememesinden kaynaklanır. Halbuki Ada’nın Altın, Bakır ve diğer değerli maden yataklarının bulunduğu bir bölge...
1903 yılında Frederick Shellford Crown Agent ( Kraliyet temsilcisi) Ada’ya geldi ve Kıbrıs’da Mağusa Limanından, CMC madenlerine kadar uzanan bir Demir yolunun fizibilite raporunu çıkardı ( 141.526 Sterlin). Onaylanmasının ardından Mağusa- Lefkoşa hattı 58km. 21 Ekim 1905 de Sir. Charles Anthony King-Harman tarafından açılışı yapıldı. 31 Mart 1907 ikinci etab olan Lefkoşa-Lefke hattı hizmete açıldı. İlk 3 yıl kar aden şirket CGR Kıbrıs Devlet Demiryolları zarar etmeye başladı. 1913 yılında Evrihou istasyonunun açılması ile zararın bir kısmı giderildi. Ancak asıl maksad CMC nin Madenlerini İngiltere’ye taşımaktı... Bu gün Amaco Maden şirketi Dünyanın en zengin maden şirketine dönüştü. Şimdiki CMC nin sahibi.
Lefke kasabasının tarihsel olarak Neolithik çağın ortalarında M.Ö 3 yüzyılda, Mısır Kralı Ptolemus’un oğlu, Lefkos tarafından kurulduğuna inanılır. En güçlü olasılıkdır. Çünkü bölgedeki Bakır ve Altın madeni yataklarını keşfetmişler... Mısır O zamanlarda Maden işletmeciliğini yapabilecek bilgi ve beceriye sahipti. Mısır’da Altın olmadığına göre, O kadar altını Firavunlar hep nerden buldu merak etmişimdir.
Bakır devrinde şehir tabii olarak Maden ocağının etrafında kurulmuş ve gelişmiştir. Elde edilen Bakır ve Altın madenleri Gemikonağı Limanından Mısıra taşınmıştır. Fenikeliler, Romalılar, Bizanslılar, Luzinyanlar, Venedikliler, Osamanlılar ve İngilizler hep Lefkenin değerini bilmişler ve potansiyelini en etkin bir şekilde kullanmışlardır.
Soli’nin ve Vouni’nin medeniyet açısından tarihsel önemi ( Soli Yunan, Vouni Pers ) medeniyetinin yan yana oluşudur. Persler sırf temiz havası ve akar suları için Vouni ve Yeşilırmak bölgesini seçmişler. Yunanlılar Bakır ve Altın madenlerinin olduğu bölgeyi seçmişlerdir.
1 Ocak 1975 den itibaren kapanan CMC maden ocakları, Lefkenin kaderini belirsizliğe, umutsuzluğa, hüsrana itmiştir. Siyasilerin Lefke ve yöresinde ki has be has Türk köylerini yalnız bırakmışlar
( Yeşilırmak, Bağlıköy, Lefke, Gemikonağı, Angolem, Elye, Gaziveren, Çamlıköy ve sonradan 1975 nufus mübadelesi ile bölgemizdeki köylere yerleştirilen Yedi Dalga, Denizli, Cengiz köy ve Yeşil Yurt) onların idrak-ı malul davranışlarından ve ilgisizliklerinden ötürü en çok göç veren bölge olma talihsizliğini yaşamış ve hala yaşamktadır.
Son dönemde LAÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Ali Yükselen’in ((Lefkeli) ve çalışanlarının gayretleri ile Universite 6000 üzerinde nufusa ulaşmıştır. Başarılarının devamını canı gönülden isterken, Lefke’nin kalkınması için başlatığım projelerin veya benzerinin hayata geçirilmesi için yardımcı olmalarını arzu ederim. Bu gün benim orda çalışan talebelerim gereken bilgi ve beceriye sahiptir. Hepsi ile gurur duyuyorum.
Gemikonağı:
Limanı yok ki gemiler konaklasın... Yalnız adı var. Ne ilginç değil mi? Asırlar boyu bir Limana sahip olan bu bölge şimdi kaderine terk edilmiş. Ekonomik potansiyeli hiç araştırılmamış.
Ancak bölge Halkı bütün zorluklara rağmen toprağına sahip çıkmış üretmeye devam etmiş ve ayakta durmayı başarmıştır.
Şimdi artık yetkililermizden aciliyetle bir Ekonomik potansiyel ve Liman fisibilite raporunun çıkarılmasını ve en erken bir zamanda Liman projesinin hazırlanmasını, onaylanıp hayata geçirilmesini talep ediyoruz.
TALEBİMİZ BİR HAYAL ÜRÜNÜ DEĞİL KKTC’NİN KALKINMASINA ÇOK ÖNMELİ KATKI SAĞLIYACAĞINA İNADİĞIMIZ İÇİNDİR. RUM KOMŞULARIMIZ DENİZCİLİKTE NE KADAR BİZDEN ÖNDE OLDUKLARINI HEPİMİZ BİLİYORUZ... ANCAK HEM MARİNA, HEM KARGO GEMİLERİNE HİZMET VEREBİLEN BİR LİMANIN İNŞASI, BİZİM BU BÖLGEDE ÜRETİĞİMİZ PATATESİN ve NARENCİYENİN SEVKİYATINI ÇOK DAHA UCUZA ve KOLAYLIKLA YAPABİLECEĞİNE İNANIYORUM. MARİNA ALANI YATLARA HİZMET VERİRKEN BÖLGENİN TURİST POTANSİYELİNİ ARTIRACAK ve BAKİR BİR BÖLGE OLAN LEFKE YÖRESİNDE EN AZ GİRNE KADAR HİZMET VEREBİLECEK... TABİİ BAZI ÖNEMLİ GELİR GETİREN KAYNAKLARI BURADA YAZAMAM. NEDENİ MALUM RUMLAR, HER ZAMAN, HER ŞEYE KARŞI ÇIKTIKLARI GİBİ BUNA DA KARŞI ÇIKACAKLAR... VARSIN ÇIKSINLAR KİM TAKAR.
Gemikonağında, LAÜ de ben öğretim üyesi iken 3 ayrı Liman projesi yapmıştık. Bu bölgenin sığ alanı ve ters dalgalarınıda göz önünde tutarak geliştirdiğimiz Yat Limanı projelerinin akibeti ne oldu bilmiyorum.
Osmanlı zamanında Lefke Sancak beyliği idi. Kadısı, mahkemeleri, kamu hizmetleri vardı. İngiliz devrinde yeni mahkeme binaları, Polis ve Postahane inşa edilmiş ve herzaman İTİBARI ayakta tutulmuşdur. Lefke ayni zamanda AVRUPA BİRLİĞİ tarafından resmi olarak tanınan tek TÜRK Belediyesidir...
Piri Mehmet Paşa camii, St. George kilisesinin olduğu yerdedir. Osmanlı zamanında, kilisenin yıkılan temelleri üzerine inşa edilmişdir. Lefke ayrıca içerisinde Orta camii ve Aşağı camii barındırır. Rahmetli Şeh Nazım efendinin dergahı ve türbeside burdadır. Bu gün Nakşi-bendi tarikatına mensup Müslümanlar dünyanın her yerinden ziyarete gelir...
Lefke’nin tabii güzellikleri, havası, cana yakın insanlarının samimiyeti yanında, bir zamanlar Kıbrıs lirasının arkasında resmi olan Gemikonağı göletindeki CMC hamamları vardır.
Soli antik tiyatrosu, Vouni Kalesi (Harabeleri ) hala tarihi yerleri ziyaret eden turistler için atraksiyondur.
Turizim açısından hala potansiyel kaynağı keşfedilmemiş, bakir bir bölge olması yatırımcılar için cazibe merkezi olmaya aday bölge Lefke ve yöresidir.
Lefke ve yöresinin özellikleri yalnız Madencilik, Eğitim, Turizimle kısıtlı değildir. En büyük potansiyeli TARIM alanlarıdır. Markalaşmış Lefke portokalı, Hurması, Balı, Yeşil Irmak çileği, Elye fasulyesi, Angolem, Gaziveren, kavunu, karpuzu, patatesi, domatesi, zeytini vs. Toprağı nedeni ile ayrı bir lezzet taşır. Tabir caiz ise KKTC’ nin Konya ovasıdır. Bütün zorluklara rağmen, bütün ihmallere rağmen, siyasilerin verdikleri sözleri tutmamalarına rağmen inadına bu bölge ayakta kalma savaşı vermiştir, vermeye de devam edecektir.
HAK ETTİĞİ YERİ KKTC SINIRLARI İÇERİSİNDE ALABİLMESİ İÇİN İNSİYATİF BAŞLATMIŞ DURUMDADIR. TEK İSTENİLEN VIABLE POJELERİNE DESTEKTİR. İŞTE BU NEDENLE GEMİKONAĞIN’DA LİMAN ZARURİ ve ELZEMDİR.
