Masamda, Prof. Dr. Ali Efdal Özkul’un yeni çıkmış (2025) kitabı var: “Doğu Akdeniz’in Anahtarı Kıbrıs!”
Kitap, arka kapağında şöyle tanıtılmaktadır: “Akdeniz’in stratejik konumuyla tarih boyunca ilgi odağı olan Kıbrıs, farklı medeniyetlerin, kültürlerin ve inanışların kesişme noktası olmuştur. Doğu ile Batı arasındaki ticaret yolları üzerinde bulunması, adayı hem ekonomik hem kültürel açıdan bir merkez haline getirmiştir. Elinizdeki bu kitap, Kıbrıs’ın tarihini Osmanlı fethinden başlayarak Britanya yönetimi, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne uzanan süreç içerisinde ele alırken Kıbrıs’ın siyasi ve sosyal yapısına dair temel bilgiler sade ve akıcı bir üslupla sunulmuştur. Eser, adanın geçmişini merak edenler için, yalın ve anlaşılır bir rehber niteliğindedir.”
Kitap, Türk Tarih Kurumu’nun “Genel Okuyucu Dizini” içinde yayımlandı. Bu dizin, sadece akademik çevrelerle sınırlı kalmaması, toplumun her tabakasına ulaştırılması amacıyla, Türk Tarih Kurumu tarafından, Cumhuriyet’in 100. yılına (2023) 100 yıllık tarih ve kültür birikimini kapsayan armağan olmak üzere, 100 kitaptan oluşmak hedefiyle başlatıldı. Bu yönüyle de Ali Efdal hocayı kutlamak gerekir.
Atatürk’ün himayelerinde, Türk tarihinin ilk kaynaklardan araştırılması amacıyla 15 Nisan 1931’de kurulan Türk Tarih Kurumu, tüm dünyada tanınan ve önem verilen bir kurumdur. Ali Efdal Hoca’nın kitabının, Türk Tarih Kurumu yayını olması, başlı başına önemli bir olaydır. Kitabın “100’lerin” Dizini içinde yer alması daha da başlı başına ve gurur verici bir olaydır.
Kitabın içeriğini, yazarın kaleminden çıktığı biçimde okuyalım. “Elinizdeki kitap dört ana bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Kıbrıs adasının tarihi devirlerinden başlayarak Osmanlı Devleti’nin adayı fethine kadar geçen süreç özet bir şekilde verilmiştir. İkinci bölümde Osmanlı Devleti’nin 1570-71 yıllarında adayı fethetmesiyle adadaki hâkim olduğu 308 yıllık dönemde kurmaya çalıştığı düzen detaylandırılarak birçok başlık altında açıklanmıştır. Üçüncü bölümde Osmanlı devletinin adayı Birleşik Krallık’a bırakmasıyla başlayan Büyük Britanya İmparatorluğu hakimiyeti 1878-1960 dönemindeki gelişmeler Kıbrıs Türk toplumu ekseninde aktarılmıştır. Son bölümde ise 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti ve sonrasında yaşanan gelişmelerde Kıbrıs Türk toplumunun yaşadığı sorunlar ve mücadeleler verilmiştir. Bu bölüm 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhriyeti’nin kuruluşuna kadarki gelişmeleri kapsamaktadır.”
Tarih, çocukluğumdan beri ilgi alanım içinde oldu ve ilgi alanım içinde olmayı sürdürüyor. Ülkemizde bu alana ilgi duyan bir akademisyen grubunun oluşmakta olduğunu görmek beni mutlu ediyor ama onca üniversitemize karşın, hiçbirinin çatısı altında Kıbrıs Türk Tarihini araştırma merkezi ya da benzeri bir birim olmamasına üzülmemek mümkün değil! Neyse ki Ankara Başkent Üniversitesi çatısı altında, giderek enstitüleşmekte olan bir Kıbrıs Türk Tarihini Araştırma Merkezi (KITAMER) var. Değerli gardaşım Mehmet Balyermez’in yönetimindeki bu birimin Kıbrıs Tük Tarihi alanında önemli adımlar atmasını büyük ümitlerle izliyorum.
Ali Efdal Özkul’u kutluyor ve arkasının gelmesini bekliyoruz. Kitabı içtenlikle öneririm.